Марказий банк: Ўзбекистонда валюта таклифи талабдан тезроқ ўсмоқда
Сўнгги 10 ойда Ўзбекистонда одамлар сотиб олганидан кўра кўпроқ доллар сотди. 7,8 млрд долларлик фарқ бозордаги қўшимча валюта манбасига айланди. Курс мустаҳкамланишига экспорт тушумларининг ўсиши, қарз ва ўтказмаларнинг кўпайиши ҳамда барқарор импорт таъсир кўрсатди.
Ўзбекистон ички бозорида хорижий валюта таклифи январь-октябрь ойларида талабдан тезроқ ўсди, дейилади Марказий банкнинг валюта бозори шарҳида.
Хорижий валютага бўлган талаб ўтган йилнинг шу даврига (39 миллиард доллар) нисбатан 24 фоизга ўсган ҳолда ўн ой ичида 48,4 миллиард долларни ташкил этди. Таклиф (Марказий банк операциялари бундан мустасно) 41,2 миллиард долларни ташкил этди, бу ўтган йилга нисбатан 26,5 фоизга кўп.
Марказий банкнинг таъкидлашича, монетар олтинни сотиб олиш натижасида ҳосил бўлган ортиқча ликвидлик тартибга солувчи органнинг валюта операциялари ва пул-кредит сиёсатининг бошқа воситалари билан стерилизация қилинган.
Компаниялар талабдан кўра тезроқ валюта таклифини оширди
Юридик шахсларнинг хорижий валютага бўлган талаби 24 фоизга ўсиб, 38,7 миллиард долларни, хорижий валюта таклифи эса 38 фоизга ошиб, 20,1 миллиард долларни ташкил этди.
Корхоналарнинг экспорт тушумлари 14,5 миллиард долларга (+18 фоиз) етди, шундан 8,1 миллиард доллари (56 фоиз) ички бозорда сотилган, бу ўтган йилга нисбатан 23 фоизга кўп.
Бундан ташқари, банклар бозорда 7,3 миллиард долларлик хорижий кредитларни сотди, бу ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 62 фоизга кўп.
Аҳоли томонидан валюта савдоси харидлардан 7,8 млрд долларга ошди
Фуқаролар банкларга 17,4 миллиард доллар сотган, бу ўтган йилга нисбатан 1,3 баробар кўп. Шу билан бирга, аҳоли томонидан 9,6 миллиард доллар хорижий валюта харид қилинди (ўсиш 24 фоиз).
Чакана савдо операцияларининг ижобий салдоси — 7,85 миллиард доллар — бозорда қўшимча таъминотнинг муҳим манбаи бўлиб, худди шу даврдаги (5,5 миллиард доллар) қарийб 44 фоизга ўсган.
Асосий ҳисса халқаро пул ўтказмалари ҳисобига тўғри келди: мамлакатга 15,8 миллиард доллар (+25 фоиз) тушум келди, четга ўтказмалар эса 2,2 миллиард долларга (-147 миллион доллар) қисқарди.
Валюта курсига таъсир этувчи омиллар
Марказий банкнинг таъкидлашича, сўм алмашув курсининг динамикаси валюта бозоридаги талаб ва таклиф мувозанати, шунингдек, ташқи ва макроиқтисодий омиллар билан белгиланади.
Валюта курсининг мустаҳкамланишига экспорт тушумларининг ўсиши, ташқи кредитлар ва пул ўтказмалари ҳажмининг ортиши, шунингдек, импорт барқарорлиги ва хорижий инвестицияларнинг кенгайиши ёрдам берди.
Йил бошидан буён сўм долларга нисбатан 7,3 фоизга қимматлашиб, 12 920,48 сўмдан 11 971,4 сўмгача қимматлашди. Таққослаш учун, миллий валюта ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 4,1 фоизга қадрсизланган.



