Иқтисодиёт ва молия вазирлиги 2026−2028 йилларга мўлжалланган бюджетнома лойиҳасида солиқ сиёсатининг асосий йўналишларини тақдим этди.

Ҳужжатда асосий солиқ ставкаларини сақлаб қолиш, бир қатор акциз солиғи миқдорини ошириш, прогрессив солиққа тортишни кенгайтириш, тадбиркорларни қўллаб-қувватлашнинг қўшимча чора-тадбирлари кўзда тутилган.

Асосий солиқлар бўйича ставкалар ўзгаришсиз қолади

Вазирлик солиқ маъмуриятчилигини такомиллаштириш, рақобат муҳитини мустаҳкамлаш, соғлом турмуш тарзини тарғиб қилиш ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бўйича ўрта муддатли мақсадлар сақланиб қолаётганини таъкидлади.

Ҳужжат лойиҳасига кўра, 2026 йилда асосий ставкалар қуйидагича бўлади:

• фойда солиғи — 15%;
• ҚҚС — 12%;
• жисмоний шахслар учун даромад солиғи — 12%;
• ижтимоий солиқ — 12% (бюджет ташкилотлари учун 25%);
• айланмадан олинадиган солиқ — 4%;
• юридик шахслар учун мол-мулк солиғи — 1,5%.

Қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ерлар учун ер солиғи ставкаси ернинг меъёрий қийматининг 0,95 фоизи миқдорида сақланиб қолади.

Акциз солиғи

Ўзгаришлардан бири Жаҳон савдо ташкилоти (ЖСТ) талабларига мувофиқ маҳаллий ва импорт қилинадиган алкоголли маҳсулотларга акциз солиғи ставкаларини босқичма-босқич унификация қилиш бўлади. 2026 йил 1 февралдан бошлаб акциз солиғи қуйидагича бўлади:

• маҳаллий спиртли ичимликлар учун — литрига 48 минг сўм (ҳозирда — 44 минг);
• импорт учун — литрига 60 минг сўм (76 минг сўм);
• 2026 йил 1 июлдан бошлаб импорт қилинадиган ва маҳаллий алкоголли ичимликлар учун литрига 48 минг сўм миқдорида ягона солиқ тўланади.

Вино ва пиво учун янги тарифлар назарда тутилган. Табиий вино учун: маҳаллий — литрига 7 000 сўм (ҳозирда 5 000 сўм), импорт — 12 000 сўм (ҳозирда 14 000 сўм). Бошқа винолар учун тарифлар 9000 ва 15000 сўм (ҳозирда 6000 ва 20000 сўм), пиво учун 3000 ва 5000 сўм (ҳозирда 2000 ва 6000 сўм) бўлади. 2026 йил июль ойидан бошлаб ягона ставкалар мос равишда 10 000, 12 000 ва 4 000 сўм бўлади.

2026 йил 1 январдан озиқ-овқат ва саноат этил спирти учун акциз солиғи ставкасини литри учун 15 000 сўм миқдорида сақлаб қолган ҳолда, этил спиртининг бош фракциясига акциз солиғини амалдаги литри учун 15 000 сўмдан 5 000 сўмга камайтириш таклиф этилмоқда.

Тамаки маҳсулотлари учун ставкалар 7% га ошади ва импорт ва маҳаллий товарлар учун бир хил бўлади:

• 1000 дона сигарет учун — 365 минг сўм,
• ҳар бир сигарет учун — 21,5 минг сўм,
• 1 кг чилим тамакиси учун — 642 минг сўм,
• 1 кг тамаки таёқчаси учун — 481,5 минг сўм,
• 1 мл вейп суюқлиги учун — 2140 сўм.

100 мл га қуйидагича шакар миқдори мавжуд ичимликлар учун прогрессив шкала жорий этилади:

• 5 граммгача — литри учун 500 сўм (амалдаги ставка);
• 5 граммдан 10 граммгача — литри учун 515 сўм;
• 10 граммдан ортиқ — литри 535 сўм.

Таркибида шакардан бошқа ширинлаштирувчи моддалар бўлган ичимликлар учун тариф литри учун 500 сўм бўлади.

Энергетик ичимликларнинг литри учун 2150 сўм (ҳозирда 2000 сўм) миқдорида солиқ ундирилади.

Шу билан бирга, умумий овқатланиш корхоналари ва якка тартибдаги тадбиркорлар томонидан тайёрланиб, истеъмолчиларга сотиладиган ичимликлар акциз солиғига тортилмаслиги бўйича аниқлаштирувчи меъёрлар киритилмоқда.

Шунингдек, истеъмол ўрамида товарларнинг шакар миқдори тўғрисидаги маълумотлар кўрсатилмаган бўлса, энг юқори солиқ ставкаси қўлланиши кўзда тутилган.

Картошка чипслари учун ҳам ҳар килограмм учун 15 минг сўм акциз солиғи жорий этилмоқда. Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг хабар беришича, таклиф Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг ортиқча вазнга қарши курашиш чора-тадбирларини кучайтириш бўйича тавсиялари ва Ўзбекистон Соғлиқни сақлаш вазирлигининг соғлом овқатланишни тарғиб қилиш бўйича тавсиялари асосида ишлаб чиқилган.

2026 йил 1 апрелдан нефть маҳсулотларини ишлаб чиқариш ва уларни якуний истеъмолчиларга сотиш учун акциз солиғи ставкасини 7 фоизга ошириш, полиэтилен гранулалар (10 фоиз) ва табиий газ (12 фоиз) учун амалдаги ставкаларни сақлаб қолиш таклиф қилинмоқда.

2026 йил 1 январдан бошлаб ер, мулк, сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ ставкалари, шунингдек, ер қаъридан фойдаланганлик учун ставкалар ҳамда мулкни ижарага берувчи жисмоний ва юридик шахслар учун солиқ солиш мақсадида қўлланадиган энг кам ижара тўловлари ставкаларини 7 фоизга ошириш кутилмоқда.

Бизнес учун ўзгаришлар

2026 йил 1 январдан бошлаб айланмаси 1 миллиард сўмгача бўлган якка тартибдаги тадбиркорлар ва ўзини ўзи банд қилганлар 1 фоиз (ҳозирда 100 миллион сўмдан 1 миллиард сўмгача бўлганлар учун 4 фоиз) айланмадан солиқ тўлайди. ЯТТлар учун қатъий белгиланган даромад солиғи ва даромади 100 миллион сўмгача бўлган ўзини бандлаганлар учун айланмадан солиқни тўлашдан озод этиш тартиби бекор қилинади.

Айланма солиғидан ҚҚС ва фойда солиғига ўтаётган корхоналар учун қуйидаги имтиёзлар жорий этилади:

• бир йил давомида фойда солиғидан озод қилиш;
• олти ой давомида тўланиши лозим бўлган солиқ тўловларидан ҳар ойда энг кам иш ҳақининг 3,5 бараваридан кўп бўлмаган миқдорда бухгалтерия хизматлари қийматини чегириб ташлаш.

Шунингдек, 2026 йилдан бошлаб фойда солиғи учун мажбурий аванс тўловлари бўйича даромад чегарасини 10 миллиард сўмдан 20 миллиард сўмга ошириш кўзда тутилган.

Президент қарорлари билан фойда солиғи бўйича солиқ имтиёзлари асосий воситаларнинг тезлаштирилган амортизациясига уч йилдан ортиқ бўлмаган муддатга рухсатнома шаклида бериладиган тартибни жорий этиш режалаштирилмоқда.

Юридик шахс норезидентга дивидендлар тўлаганда фойда солиғи суммаси тўланган дивидендлардан илгари ушлаб қолинган фойда солиғи суммасига камайтирилиши мумкин.

Юридик шахслар томонидан мол-мулк солиғи ва ер солиғи бўйича имтиёзлардан мақсадли кўрсаткичлар — айланма ва ходимлар сонидан келиб чиқиб фойдаланиш тартибини жорий этиш таклиф этилмоқда.

Мазкур тартиб тўғридан-тўғри хорижий хусусий инвестициялар иштирокидаги юридик шахсларга, маҳсулот тақсимотига оид битимлар иштирокчиларига, нотижорат ва бюджет ташкилотларига, ногиронлар жамоат бирлашмаларига, шунингдек, 2026 йил 1 январгача махсус иқтисодий зоналар иштирокчиси мақомини олган юридик шахсларга нисбатан татбиқ этилмайди.

Тарифлар ўзгариши

Товарлар, ишлар ва хизматларнинг электрон тижорати билан шуғулланувчи компаниялар (бозорлар, онлайн дўконлар, обуна хизматлари ва бошқалар) учун ставкалар 2026 йил 1 январдан (2025 йилдаги каби) ошади:

• даромад солиғи — 15% (жорий ставка — 10%),
• айланма солиғи — 4% (жорий ставка — 3%)

2026 йилдан бошлаб гипс хомашёсини ўз эҳтиёжлари учун қазиб олувчи ва ундан қурилиш материаллари ишлаб чиқарувчи корхоналарга гипс қазиб олишда ер қаъридан фойдаланганлик учун 50 фоизлик солиқ ставкаси жорий этилади.

2026 йил 1 январдан бошлаб қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқарувчилари учун қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини реализация қилишда ҚҚСнинг ноль ставкаси жорий этилади.

Солиқ ҳисоботини соддалаштириш

Президент Шавкат Мирзиёевнинг тадбиркорлар билан бешинчи очиқ мулоқотида белгилаб берилган вазифалар доирасида 2026 йил 1 январдан бошлаб бир қатор ўзгартиришлар киритилади:

• Мол-мулк солиғи, ер солиғи, даромад солиғи, ижтимоий солиқ, айланма солиғи ва ҚҚС бўйича солиқ ҳисоботларини шакллантириш солиқ органларига ўтказилади — тадбиркорлар энди бу ҳисоботларни ўзи тақдим этмайди;
• бир муддат ичида бир нечта ҳисобот тақдим этилмаса, ҳар бир ҳисобот учун алоҳида санкциялар ўрнига битта умумий жазо қўлланади;
• тадбиркорларга сайёр текширув учун молиявий жарималарни 6 ой муддатда тенг улушларда тўлаш имконияти берилади;
• биринчи текшириш вақтида худди шундай ҳолат бўйича қайта камерал текшируви ўтказиш, шунингдек, солиқ аудити ўтказилган ёки ўтказилаётган даврда текширувдан олдинги таҳлил ўтказиш тақиқланади;
• экспорт операциялари, шу жумладан, миллий ва хорижий маркетплейслар орқали сотиш бўйича ҚҚСни қайтариш имконияти кенгайтирилмоқда;
• солиқ органлари солиқ тўловчининг солиқ қарзларини дебиторлари ҳисобидан ундириш имкониятига эга бўлади.

Иссиқхона хўжаликлари учун янги қоидалар

1 январдан бошлаб иссиқхона хўжаликлари учун 2029 йил 1 январга қадар иссиқхона фаолиятидан олинадиган даромад солиқ даври охирида жами даромаднинг камида 60 фоизини ташкил этган тақдирда ижтимоий солиқ 1 фоиз ставкада тўланади.

Бундан ташқари, ер солиғи ер фонди тоифасидан қатъи назар, қишлоқ хўжалиги ерлари учун белгиланган ставкалар бўйича ҳисоблаб чиқилади.

Кенгашлар

Шунингдек, 2026 йил 1 январдан бошлаб:

• Қорақалпоғистон Жўқорғи Кенгеси, халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар кенгашларига қишлоқ хўжалиги ерлари учун солиқ ставкаларига 0,5 дан 1,2 гача коэффициентлар қўллаш ҳуқуқи берилди;
• қишлоқ хўжалигига мўлжалланмаган ерлар учун — шаҳар ва туман кенгашлари билан келишилган ҳолда 0,5 дан 3,0 гача коэффициент;
• сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ (0,7−1,5) ва ер қаъридан фойдаланганлик учун солиқ (1,3 гача ошувчи коеффициент) бўйича коэффициентларни ўзгартириш имконияти жорий этилмоқда, норуда материаллар ва цемент ишлаб чиқариш оҳактоши бундан мустасно.