Ўзбекистондаги ишбилармонлик муҳити январь ойида 2021 йил декабрига нисбатан 3 пунктга пасайди. Бу ҳақда Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази матбуот хизмати хабар берди.

Маълум қилинишича, Ўзбекистонда ишбилармонлик муҳити индекси Германия иқтисодий фаоллигининг асосий кўрсаткичларидан бири бўлган ИФО институтининг (IFO Institut) «Ишбилармонлик муҳити индекси» аналоги методологиясига мувофиқ амалга оширилган.

Икки йўналиш бўйича ўтказилган сўровда 1000 дан ортиқ корхона иштирок этган: бизнеснинг ҳозирги ҳолатини сифатли баҳолаш ва тадбиркорларнинг келгуси уч ой давомида ўз бизнесини ривожлантириш истиқболларига бўлган умидлари.

Танламада Жаҳон банкининг Enterprise Survey тармоқлараро стратифиқациялаш методологиясидан фойдаланилган. 2022 йилнинг январь ойида ишбилармонлик муҳитининг умумий кўрсаткичи 59 пунктни ташкил этган (-100 дан +100 гача), бу мамлакатдаги ишбилармонлик муҳитининг ҳолатини ижобий деб баҳолайди.

Таъкидланишича, 2021 йилнинг декабрь ойига нисбатан ишбилармонлик муҳитининг умумий кўрсаткичи 3 пунктга бироз пасайган. Ушбу тенденция ички иқтисодиёт тармоқларида кутилаётган циклик тебранишлар билан изоҳланади, бу ҳозирги ҳолатни ижобий баҳолаш ва тадбиркорларнинг умидлари асосида келгуси 3 ой ичида жадал ривожланишни бошдан кечиради.

Тармоқлар контекстида ишбилармонлик муҳитининг кўрсаткичлари қуйидагича ифодаланган:

• қурилишда 73 пункт;
• саноатда 58 пункт;
• қишлоқ хўжалиги соҳасида 58 пункт;
• хизмат кўрсатиш соҳасида 58 пункт мавжуд.

Ишбилармонлик муҳитининг умумий индикаторидаги ўзгаришлар индикаторнинг бир қатор таркибий қисмларига тузатишлар билан боғлиқ. Хусусан, ишбилармонлик муҳитининг жорий ҳолат кўрсаткичи 2021 йилнинг шу даврига нисбатан 10 пунктга ошган ва 43 пунктни ташкил этган, бу тадбиркорларнинг ўз бизнесининг ҳозирги ҳолатига нисбатан ижобий кайфиятини тавсифлайди.

Шунингдек, ўз бизнесининг ҳозирги ҳолатини яхши деб қайд этган респондентларнинг улуши 47 фоизни ташкил этган. Шу жумладан, сўнгги 3 ой ичида бизнеснинг ҳолати қандай ўзгарганлиги ҳақидаги саволга тадбиркорларнинг 44 фоизи — яхшиланди, 45 фоизи — ўзгармади ва 12 фоизи — ёмонлашди, деб жавоб берган.

Бундан ташқари, 53 фоизи корхоналарда товар/хизматларга бўлган талаб яхшиланган, ходимлар сони эса 27 фоиз корхоналарда ошган. Шунингдек, бизнесни ривожлантириш истиқболларини кутиш кўрсаткичи 76 пунктни ташкил этган, бу эса тадбиркорларнинг келгуси 3 ой давомида бизнесни ривожлантириш истиқболлари ҳақидаги умидларини оптимистик деб акс эттиради.

Шу билан бирга, 83 фоиз тадбиркорлар ўзларининг бизнес истиқболлари яхшиланишига ишонади. 78 фоиз корхоналарда товар ва хизматларга бўлган талаб яхшиланиши, ходимлар сони 76 фоизга ошиши кутилмоқда.

Тадбиркорларнинг 31 фоизи келгуси 3 ой ичида товарлар/хизматлар нархларининг кўтарилишини кутмоқда, 39 фоизи нархлар ўзгармайди ва 5 фоизи камаяди, деб ҳисоблайди. Респондентларнинг 25 фоизи яқин келажакда ўз товарлари/хизматлари нархи қандай ўзгаришини билмайди.

Тармоқлар кесимида кутиш кўрсаткичининг бузилиши қуйидаги динамикани кўрсатди:

• қишлоқ хўжалиги — 75 пункт;
• саноат — 75 пункт;
• қурилиш — 84 пункт;
• хизматлар — 76 пункт.

Хабарга кўра, респондентларнинг 40 фоизи тадбиркорлик фаолиятини ривожлантиришда ҳеч қандай тўсиқлар йўқлигини таъкидлаган. Тадбиркорларнинг асосий муаммолари — молиялаштиришга кириш (20 фоиз), ердан фойдаланиш — 11 фоиз, юқори солиқ ставкалари — 10 фоиз, юқори нархлар ва хом ашё етишмаслиги — 5 фоиз, электр таъминоти — 4 фоиз, пандемия таъсири — 4 фоиз, солиқ маъмурияти — 4 фоиз ҳисобланади.

Аввалроқ Ўзбекистоннинг бир ҳафта ичидаги иқтисодий фаоллиги қандай бўлгани хабар қилинганди.