Европа Марказий банки (ЕМБ) барча учта асосий фоиз ставкаларини 50 базавий пунктга оширди. Кредитлар бўйича базавий фоиз ставкаси 3 фоизга, депозитлар бўйича фоиз ставкаси 2,5 фоизгача, маржали кредитлар бўйича ставка 3,25 фоизгача оширилди, дейилади ЕМБнинг 2 февраль, пайшанба кунги йиғилиш якунлари бўйича баёнотида.

Бундан ташқари, банк «март ойидаги йиғилишда ставкаларни яна 50 та базавий пунктга ошириш» ниятини эълон қилди.

ЕМБ президенти Кристин Лагарднинг маълум қилишича, еврорегулятор шу билан тўхтатмоқчи эмас ва пул-кредит сиёсатини янада қаттиқлаштиришни давом эттиради.

«Ҳар қандай сценарийга кўра, евроҳудуд инфляциясини 2 фоизлик кўрсаткичга қайтариш учун яна сезиларли даражада ошириш керак бўлади. Биз ставкаларни иқтисодий фаолликни сезиларли даражада чеклайдиган даражага кўтаришимиз керак ва бу ўсиш бир вақтнинг ўзида содир бўлади», деди у.

Лагарднинг қайд этишича, евроҳудудда ҳам иқтисодий ўсиш, ҳам инфляция учун хавфлар мувозанати янада енгиллашади.

Еврозона инфляцияси секинлашади

Европа статистика агентлиги (Eurostat) 1 февраль куни хабар беришича, евроҳудудда инфляция яна секинлашиб, 8,5 фоизни ташкил қилди. Бироқ у ҳали ҳам анча юқори. Европадаги иқтисодий вазият кутилганидан яхшироқ бўлгани ва компаниялар кредитлар бўйича фоиз ставкалари кўтарилган шароитда ишлашга қодир бўлганлиги сабабли регулятор ўз йўналишини асосли деб ҳисоблайди.

«Умуман олганда, иқтисодиёт кутилганидан кучлироқ бўлди ва келгуси чоракларда тикланиши кутилмоқда», — деди Кристин Лагард.

Буюк Британиядаги вазият

Аввалроқ Англия банки базавий фоиз ставкасини 3,5 фоиздан 4 фоизга кўтаргани ва бу 2008 йилнинг октябрь ойидан буён энг юқори даражага етиб, ўшанда базавий ставка 4,5 фоизни ташкил қилгани ҳақида хабар берилганди.

Bloomberg’нинг қайд этишича, бу Англия банки пул-кредит сиёсатини қатъийлаштиришни бошлаган 2021 йил декабридан бери ўнинчи марта ставканинг ошиши ҳисобланади.

Буюк Британияда декабрь ойида инфляция 10,5 фоизни ташкил этди, бу асосан энергия ва бошқа товарлар нархининг ошиши билан боғлиқ. Регулятор инфляция 2023 йил охиригача 4 фоизгача, 2024 йилнинг иккинчи чорагида эса 2 фоиздан пастга тушишини кутмоқда.

Англия банки маълумотларига кўра, келгуси йилларда иқтисодиёт ҳар йили атиги 0,7 фоизга ўсиши мумкин ва камида 2026 йилгача COVID-19 дан олдинги даражага тикланмайди. «Бу ўсиш учун етти йил йўқотилган деган маънони англатади», деб таъкидлайди Reuters.

АҚШдаги вазият

АҚШ Федерал захира тизими (ФЗТ) базавий ставка оралиғини 0,25 фоиз пунктига кўтариб, йилига 4,5-4,75 фоизгача оширгани ҳақида хабар берилганди. Бу 2007 йилдан бери энг юқори кўрсаткичдир. Reuters’нинг маълум қилишича, ўшанда Америка иқтисодиёти узоқ давом этган ва чуқур таназзул ёқасида бўлган.

2023 йилнинг 1 февралида бўлиб ўтган йиғилишда ставканинг оширилиши кетма-кет саккизинчи ва 2022 йилнинг март ойидан бери минимал кўрсаткич ҳисобланади, ўшанда АҚШ Федерал захира тизими пул-кредит сиёсатини қаттиқлаштириш циклини бошлаган. Ўсиш суръати кетма-кет иккинчи марта секинлашди: 2022 йил июнь-ноябрь ойларидаги йиғилишларда ҳар сафар ставка 75 асосий пунктга ошган бўлса, декабрда — 50 базавий пунктга, ҳозир — 25 базавий пунктга.

Регулятор аста-секин пасайиб бораётган инфляцияга қарши кураш сиёсатини кучайтирмоқда. 2022 йил декабрь ойида АҚШда нархлар 2021 йилнинг шу ойига нисбатан 6,5 фоизга ошди, бу 2021 йил октябрь ойидан бери бир йилдан кўпроқ вақт давомидаги минимал кўрсаткичдир. Нархларнинг ўсиши 2022 йил июнь ойида энг юқори чўққига (9,1 фоиз) чиққандан кейин кетма-кет олтинчи ой секинлашди. Шунга қарамай, бу кўрсаткич ҳали ҳам АҚШ Федерал захира тизимининг 2 фоизлик кўрсаткичидан анча юқори.