Озиқ-овқат инфляцияси: Ўзбекистон ва дунёдаги вазият қандай?
Мутахассислар жаҳон ва Ўзбекистондаги ҳозирги озиқ-овқат инфляциясини таҳлил қилди. ПМТИнинг Kommers.uz’га маълум қилишича, ҳозирда жаҳон озиқ-овқат бозори анча беқарор. Дунёда озиқ-овқат маҳсулотлари нархининг бирданига кўтарилиши 2020 йилнинг май ойида коронавирус пандемияси бошланган пайтга тўғри келган ва ҳозир ҳам нархлар анча баландлигича қолмоқда.
Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти мутахассислари жаҳон ва Ўзбекистондаги ҳозирги озиқ-овқат инфляциясини таҳлил қилди. Институт матбуот хизмати Kommers.uz’га таҳлил натижаларини тақдим этди.
Маълум бўлишича, ҳозирда жаҳон озиқ-овқат бозори анча беқарор. Жаҳонда озиқ-овқат маҳсулотлари нархининг бирданига кўтарилиши 2020 йилнинг май ойида коронавирус пандемияси бошланган пайтга тўғри келган ва ҳозир ҳам нархлар анча баландлигича қолмоқда.
Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги ташкилоти маълумотларига кўра, 2022 йилнинг март ойида озиқ-овқат маҳсулотлари нархи 1990 йилдан кейинги энг юқори даражага кўтарилган. 2022 йилнинг июль ойида БМТнинг Озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги ташкилоти озиқ-овқат нархлари ўртача индексининг кескин тушиши қайд этилган.
Қайд этилишича, у 140,9 пунктни ташкил этган. Бу эса июнь ойидаги кўрсаткичдан 8,6 фоизга паст ҳисобланади. Лекин, у ҳамон январь ойидаги кўрсаткичдан 3,9 фоиз, бир йил аввалги кўрсаткичдан эса 13,1 фоиз юқорилигича қолган.
2022 йилнинг июль ойида озиқ-овқат товарлари истеъмол нархлари индексининг ўсиши 2021 йилнинг декабрь ойидагига нисбатан 107,7 фоизни ташкил қилган. Нархларнинг ўсишига қарамасдан, минтақадаги бошқа кўплаб мамлакатлардан фарқли ўлароқ, кўрилган чора-тадбирлар туфайли Ўзбекистон озиқ-овқат инфляциясини 10 фоиздан пастроқ даражада ушлаб туришга муваффақ бўлинган.
2022 йил охиригача уй паррандаси гўшти, буғдой уни, ғалла ва ўсимлик ёғини олиб кириш учун ноль ставкали божхона божи белгиланган. Республика аҳолисининг алоҳида турдаги озиқ-овқат товарларига бўлган эҳтиёжини таъминлаш мақсадида 2022 йилнинг 1 майидан 2023 йилнинг 1 январигача 22 турдаги истеъмол ва озиқ-овқат товарлари, жумладан балиқ, сут маҳсулотлари, банан, цитрус мевалар, қаҳва, сариёғ, тухум ва бошқа маҳсулотларни олиб кириш учун ноль ставкали божхона божи белгиланган.
Таъкидланишича, озиқ-овқат маҳсулотлари импортининг ривожланиши республикада озиқ-овқатдан фойдаланиш ва уларнинг хилма-хиллиги учун қўшимча рағбатни таъминлаяпти. 2022 йилнинг январь-июнь ойларида озиқ-овқат товарлари импорти 1 617,8 миллион долларни ташкил қилган. Бу 2021 йилнинг шу давридагига нисбатан 35,8 фоиз кўп ҳисобланади.