
Техник дунё титани — Ларри Эллисон. Миллиардернинг муваффақият йўли
Ларри Эллисон – бу дунёдаги энг муҳим технология корпорацияларидан бири бўлган Oracle’нинг асосчиси, миллиардер ва инновациялар соҳасидаги пионер. Унинг ҳаёти – бу мураккаб йўллар, катта юмушлар ва доимий ўзгаришлар тарихи. Бу мақола Эллисоннинг болалигидан бошлаб дунёнинг энг бой инсонларидан бирига айланишигача бўлган саёҳати, унинг муваффақиятлари ва бойлиги ҳақида сўз юритади.

Лоуренс Жозеф Эллисон 1944 йил 17 августда Нью-Йорк шаҳрининг Бронкс ҳудудида туғилган. Онаси Флоренс Спеллман 19 ёшида уни дунёга келтирган, отаси эса асли Италия бўлиб, АҚШ Ҳаво кучлари учувчиси эди. Ларри туғилганидан кейин онаси уни тарбиялай олмаслигини тушуниб, уни Чикагодаги қариндошлари – Лили Спеллман Эллисон ва Луис Эллисонга асраб олиш учун топширади. Ларри ўз биологик онаси билан фақат 48 ёшида учрашган.
Чикагода ўсган Эллисон мактабда ўқийди ва математика, илм-фанга қизиқиш билдиради. У Иллинойс университетида (Урбана-Шампейн) таҳсил олишни бошлаган, аммо иккинчи курсида асраб олган онасининг вафоти сабабли имтиҳон топширмай, ўқишни ташлаб қўйади. Кейин Чикаго университетида бир семестр давомида таҳсил олади, у ерда биринчи марта компютер технологиялари билан танишади. 1964 йилда у Калифорнияга кўчиб ўтади, у ерда 1970-йиллар бошида Amdahl ва Ampex каби компанияларда ишлайди. Ampex’да ишлаган вақтида у Марказий разведка бошқармаси учун Oracle деб номланган маълумотлар базаси лойиҳасида иштирок этади, бу унинг келажакдаги фаолиятига асос бўлади.
Ларри Эллисоннинг энг катта ютуғи – бу 1977 йилда Роберт Майнер ва Эд Оутс билан бирга Software Development Laboratories (SDL) компаниясини ташкил қилишидир. Кейинчалик бу компания 1979 йилда Relational Software Inc., 1982 йилда эса Oracle Corporation деб ўзгартирилади. Компаниянинг номи Эллисон ишлаган Ampex лойиҳасидан илҳомланиб қўйилган. Oracle дунёдаги биринчи тижорий реляцион маълумотлар базаси бошқарув тизими (RDBMS)ни ишлаб чиқади, бу тизим SQL тилига асосланган эди. Бу қарор Эллисонга рақобатда устунлик бериб, Oracle’нинг тез ривожланишига сабаб бўлади.
1986 йилда Oracle биржага чиқади ва унинг бозор капиталлашуви кескин ўса бошлайди. 1980-йилларда Oracle АҚШ ҳукумати ва йирик корпорациялар билан шартномалар тузиб, корпоратив дастурий таъминот бозорида етакчига айланади. 1990 йилда компания молиявий қийинчиликларга дуч келади, аммо Эллисоннинг раҳбарлиги ва стратегник қарорлари орқали бу бўрондан чиқиб кетади. 2010 йилда Sun Microsystems’ни 7,4 миллиард долларга сотиб олиш Oracle’га Java дастурий тилини бошқариш ва аппарат воситалари бозорида мавқеини мустаҳкамлаш имконини беради.
Эллисон 1977 йилдан 2014 йилгача Oracle’нинг бош ижрочи директори (CEO) сифатида ишлайди. 2014 йилда у бу лавозимни тарк этади, аммо компаниянинг раиси ва технология бош директори (CTO) сифатида фаолиятини давом эттиради. Унинг раҳбарлигида Oracle булутли ҳисоблашлар ва корпоратив технологиялар соҳасида етакчи бўлиб қолади.
Ларри Эллисоннинг ютуқлари фақат Oracle билан чекланиб қолмайди. У технология соҳасидаги инновациялари билан дунёдаги энг таъсирли шахслардан бирига айланади. Унинг асосий ютуқлари қуйидагиларни ўз ичига олади:
- Реляцион маълумотлар базасининг яратилиши: Oracle’нинг RDBMS тизими маълумотларни бошқариш ва сақлашда инқилоб яратди, бу корпоратив дунёда маълумотларни таҳлил қилиш ва бошқаришни осонлаштирди;
- Агрессив бизнес стратегияси: Эллисон Oracle’ни кенгайтириш учун PeopleSoft, Sun Microsystems ва NetSuite каби компанияларни сотиб олиш орқали бозордаги мавқеини мустаҳкамлади;
- Инвестициялар ва хайрия: Эллисон Tesla каби компанияларга сармоя киритди ва биотехнология лойиҳаларини қўллаб-қувватлади. У тиббий тадқиқотлар, таълим ва табиий офатларга ёрдам бериш учун миллиардлаб доллар хайрия қилди;
- Спорт ва маданият: Эллисон рақобатбардош яхтачи сифатида 2010 йилда Америка кубогини қўлга киритди. У шунингдек, Гавайидаги Ланаи оролининг 98% эгаси бўлиб, унинг инфратузилмасини ривожлантиришга катта сармоя киритди.
2025 йил ҳолатига кўра, Ларри Эллисоннинг соф бойлиги Forbes ва Bloomberg маълумотларига кўра, 154 миллиарддан 275,9 миллиард долларгача баҳоланмоқда. Унинг бойлиги асосан Oracle акцияларидан келиб чиқади, лекин у Tesla, биотехнология ва кўчмас мулкка қилинган сармоялари орқали ҳам даромад топади. 1986 йилда унинг бойлиги 185 миллион доллар деб баҳоланган эди, 2000 йилда эса дот-ком бўҳрони олдидан 48 миллиард долларга етган.
Эллисоннинг бойлиги унинг дабдабали турмуш тарзида ҳам акс этади. У Ланаи оролини 2012 йилда 300 миллион долларга сотиб олган ва у ерда инфратузилма ва туризмни ривожлантирган.
Ларри Эллисон тўрт марта уйланган: Ада Квинн (1967–1974), Нэнси Уилер (1977–1978), Барбара Бут (1983–1986) ва Мелани Крафт (2003–2010). Барбара Бут билан никоҳидан икки фарзанди бор: Дэвид Эллисон ва Меган Эллисон, улар Skydance Media ва Annapurna Pictures кино компанияларининг асосчиларидир.
Эллисон ўзининг эксцентрик шахсияти билан танилган. У яхтачилик, авиация ва теннисга қизиқади. Унинг тиббий тадқиқотлар ва таълимга қилган хайриялари уни нафақат бизнесмен, балки хайрихоҳ сифатида ҳам кўрсатади.
Ларри Эллисон – бу технология соҳасидаги энг муҳим шахслардан бири. У Oracle’ни нолдан бошлаб дунё миқёсидаги гигантга айлантирди, реляцион маълумотлар базалари соҳасида инқилоб қилди ва ўзининг агрессив бизнес стратегияси билан кўплаб рақибларни ортда қолдирди. Унинг бойлиги, ютуқлари ва дабдабали турмуш тарзи уни дунёнинг энг таъсирли шахсларидан бирига айлантирди. Эллисоннинг ҳаёти – бу фақат муваффақият эмас, балки қийинчиликларни енгиш ва доимий инновациялар орқали ўз изини қолдириш тарихидир.




