Қайси банклар бирламчи ва иккиламчи уй-жой хариди учун фойдали ипотека кредити ажратмоқда?
Ўзбекистонда аҳолига бирламчи ва иккиламчи бозордан уй-жой хариди учун ажратилаётган фойдали ипотека кредитлари рейтингини тайёрланди.

Марказий банкнинг 2024 йил якуни статистикасига кўра, банклар томонидан аҳоли учун ажратилган ипотека кредитлари жами 17,1 трлн сўмни ташкил қилиб, 59 минг нафарга яқин фуқаролар уй-жой билан таъминланди.
Бирламчи бозорга ипотека
Натижаларга кўра, Ўзбекистондаги 39 та банкдан 21 та банк ипотека кредити ажратаётгани маълум бўлди.
Қуйидаги банклар ипотека кредитларини тақдим этмайди: «TBC Bank», «Universalbank», «Anorbank», «Madad Invest Bank», «KDB Bank Uzbekistan», «Octobank», «Davr bank», «Hayot Bank», «AVO bank», «Uzum Bank», «Yangi Bank», «Hi-Tech Bank», «Infinbank», «Mybank», «Turkiston Bank», «Yevroosiyo Banki», «Smartbank», «APEXBANK». Асосан, юқоридаги кўрсатилган банкларнинг баъзилари ипотека кредитларини вақтинча тўхтатиб қўйган.
Ушбу таҳлил икки қисмдан иборат бўлиб, Тошкент шаҳри ҳамда вилоятлар кесимида ажратиладиган уй-жой ипотека кредитларини аввал бирламчи бозордаги уйлар учун, сўнг иккиламчи бозордаги уйлар учун кўриб чиқади.
Таҳлил натижаларига кўра, вилоятлар ва Тошкент шаҳри учун бирламчи кўчмас мулк бозорида энг паст йиллик фоиз ставкасини (17%) тақдим этиш билан «BRB» етакчиликни эгаллади. Ўзбекистон Республикаси Президентининг “2024 йилда ипотека кредитларини ажратиш механизмларини такомиллаштириш ва аҳолининг уй-жой шароитларини яхшилашга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ-70-сонли фармонига мувофиқ Марказий банк томонидан ўрнатилган бир хил йиллик фоиз ставкаси, муддати ва миқдорига эга 11 та банк рейтингда кейинги ўринни эгаллади. («Ipoteka Bank», «Orient Finans Bank», «Agrobank», «Aloqabank», «Hamkorbank», «Microcredit bank», «NBU», «O‘zsanoatqurilishbank», «Xalq Banki», «Asia Alliance Bank» ва «Trastbank»).
Учинчи ўриндаги «Poytaxt bank» паст йиллик фоиз ставкани (17%) тақдим этишига қарамай, бошланғич тўловнинг нисбатан бироз юқорилиги (21%) билан юқоридаги банкларга нисбатан жозибадорлигини йўқотди. Кейинги ўринларни 21,5% йиллик ставка ва 25% бошланғич бадални тақдим этиш орқали «Ipak Yo‘li Bank» ва «Asakabank» эгаллади. Мазкур банклар бир хил шартларга эга бўлишига қарамай таклиф этаётган кредит миқдори ва муддати бир-биридан фарқ қилганлиги сабаб кетма-кетликда баҳоланди.
Рейтингнинг олтинчи ўринида йиллик ва бошланғич бир хил фоиз ставкаси (25%) билан «Ziraat Bank»ни кўришимиз мумкин. Ушбу банк юқоридаги шартларда, 60 ойгача бўлган муддатда қариийб 1 млрд 900 млн сўмгача бўлган кредитни тақдим этиш имкониятига эга.
Еттинчи ўриндаги «Garant bank» чексиз миқдордаги кредитни тақдим этишига қарамай унинг юқори йиллик фоиз ставкаси (26%) ва бошланғич бадали (45%) рейтингдаги баҳосига салбий таъсир кўрсатди.
Шунингдек, саккизинчи ўриндаги «Turon bank»нинг йиллик фоиз ставкаси юқоридаги банклар билан бир хил кўрсатгичга эга бўлсада (17,5%), юқори бошланғич бадал (50%) ушбу кредитнинг рейтингдаги баҳосига салбий таъсир кўрсатган.
Кейинги ўринларни 22-25-29% йиллик ставкалар, 25-30%лик бошланғич тўлови ҳамда 10-15 йиллик муддат билан «Saderat bank», «Tenge bank», «Kapitalbank» эгаллади. Мазкур банклар 1 млрд сўмгача бўлган кредит тақдим этиш имконятига эга.
Юқоридаги барча банклар ҳам ҳудудлар, ҳам Тошкент шаҳри учун бир хил йиллик фоиз ставкасини, бир хил бошланғич тўлови ва кредит муддатини тақдим этади. Улардаги фарқ фақатгина кредитнинг миқдорида бўлиб, ҳудудлар Тошкент шаҳрига нисбатан рейтингнинг 14 та банкида 21,4 фоизга, 1 та банкда эса қарийб 40 фоизга кам.
Ўзбекистонда бирламчи уй-жой хариди учун фойдали ипотека кредитлари рейтинги
Иккиламчи бозорга ипотека
Натижаларга кўра, Ўзбекистондаги 39 та банкдан 13 та банк иккиламчи бозор учун ипотека кредити ажратаётгани маълум бўлди.
Натижада, ушбу гуруҳда «Microcredit bank» 15 йилга, бошланғич 25%, йиллик 24% ставка, 1,5 млрд. сўмгача кредит миқдорини тақдим эта олиши билан биринчи ўринни эгаллади. Шунингдек, иккинчи ва учинчи ўринни бир хил йиллик фоиз ставкаси (26%), 20-25% бошланғич тўлови, 10 йилдан 15 йилгача кредит муддати ва 1,5-1,6 млрд сўмгача кредит миқдори билан «O‘zsanoatqurilishbank» ва «O‘zbekiston Milliy banki » эгаллади.
Ушбу рейтингдаги 26% бошланғич бадали, 22% йиллик ставка, 20 йилга 450 млн. сўмлик энг қулай кредитни тақдим этаётган «Ipoteka bank» юқоридаги банклар тақдим этаётган кўп кредит миқдори ҳисобига тўртинчи ўринни эгаллади.
Рейтингнинг бешинчи, олтинчи ўринидан йиллик 26-27%, бошланғич бадали 30-45%, 10 йилдан 20 йилгача муддатда 900 млн. сўмдан чексиз миқдордаги кредит тақдим этаётган «Garant bank» ва «Orient Finans Bank» жой олди.
Еттинчи ўриндан ўнинчи ўрингача 25 фоизлик бошланғич бадали, йиллик 25% ставкаси, 10 йилдан 15 йилгача муддати ва 500 млн сўмдан 820 млн сўмгача кредит миқдори билан «Xalq Banki», «Tenge bank», «Turon bank» ва «Agrobank» эгаллади.
Ўн биринчи ўриндаги «BRB» ўз мижозларига бошланғич бадали 26%, йиллик ставкаси 25%, 10 йил муддатга, ҳудудлардаги уй-жойлар учун 500млн. сўмгача, Тошкент шаҳридаги уй-жойлар учун 800 млн сўмгача кредитларни таклиф этди. Шунингдек кейинги ўриндаги «Hamkorbank» ҳам 26 фоизлик бошланғич бадали билан йиллик 27% ставкаси, 10 йил муддатга ҳудудлар ва Тошкент шаҳри учун бир хил 600 млн сўмгача кредитларни таклиф этди.
Рейтингнинг охирги ўринида гарчи бирламчи уй-жой харид қилишда кредит таклиф этмасада иккиламчи уй-жой учун бошланғич бадали ва йиллик фоиз ставкаси 30%, 10 йилга 1 млрд сўм миқдоргача кредитни «Universalbank» таклиф этди.
Ўзбекистонда иккиламчи уй-жой хариди учун фойдали ипотека кредитлари рейтинги




