O’zbekistonda yashil energetika loyihalari ishga tushiriladi
Prezident Shavkat Mirziyoyev 3,7 milliard dollarlik 18 ta yangi energetika quvvatining ishga tushirilishi va 6 ta loyiha qurilishining boshlanishini tarixiy voqea sifatida ta’kidladi. Yangi loyihalar doirasida 2,3 ming megavattli quyosh va shamol elektr stansiyalari, 5 ta yuqori kuchlanishli podstansiya hamda 300 megavattli energiya saqlash tizimlari ishga tushirilmoqda. 2030-yilga kelib, qayta tiklanuvchi energiya manbalari ulushini 54 foizga yetkazish rejalashtirilgan.
2024-yil 13-dekabr kuni O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev energetika sohasidagi yangi loyihalarni ishga tushirish marosimida nutq so‘zladi.
Davlat rahbari 3,7 milliard dollarlik 18 ta yangi quvvatning ishga tushirilishi va 6 ta loyihaning qurilishiga start berilishini tarixiy voqea sifatida ta’kidladi. Yangi loyihalar Buxoro, Navoiy, Namangan va Toshkent viloyatlarida 2,3 ming megavattli 5 ta quyosh va shamol elektr stansiyasi hamda 5 ta yuqori kuchlanishli podstansiya ishga tushirilishini o‘z ichiga oladi. Andijon va Farg‘onada 300 megavattli yirik saqlash tizimi barpo etildi. Shuningdek, Qashqadaryoda 400 megavattli elektr stansiyasi va Toshkentda zamonaviy kogeneratsiya qurilmasi ishga tushirilmoqda. 
Xorijiy hamkorlar bilan birgalikda Farg‘ona, Samarqand, Navoiy, Toshkent viloyatlari va Toshkent shahrida 3,5 milliard dollarlik 6 ta elektr quvvati qurilishi boshlanmoqda. Bu loyihalar orqali kelgusi yillarda 9,5 milliard kilovatt-soat elektr energiyasi ishlab chiqariladi, 2,5 milliard kub metr tabiiy gaz tejaladi va 4,6 million tonna zararli gazlar chiqarilishining oldi olinadi. Shuningdek, 4 milliondan ortiq xonadon uzluksiz toza energiya bilan ta’minlanadi. 2024-yilda umumiy ishlab chiqarish 84 milliard kilovatt-soatni tashkil etadi, bu 2016-yilga nisbatan 25 milliard kilovatt-soat ko‘pdir.
Energetika sohasidagi islohotlar 8 yil avval boshlangan keng ko‘lamli islohotlarning uzviy davomi sifatida, so‘nggi 5 yil ichida 20 milliard dollar to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar jalb etildi. Shuningdek, «yashil energiya» sohasida 16 ta yangi quyosh va shamol elektr stansiyalari ishga tushirildi, bu esa 2024 yilda «yashil energiya» ulushini 16 foizga oshirdi.
2030 yilga borib, qayta tiklanuvchi energiya ulushini 54 foizga yetkazish rejalashtirilmoqda. Xususan, 2025 yilda 3,4 ming megavattli 18 ta quyosh va shamol stansiyasi hamda 1,8 ming megavattli saqlash tizimlari ishga tushiriladi. Bu orqali «yashil energiya» ishlab chiqarish hajmi 12 milliard kilovatt-soatga yetadi, 6,5 million tonna zararli gazlar chiqarilishining oldini oladi va 5 million xonadonning yillik iste’moliga teng energiya ishlab chiqariladi.
Kelgusi ikki yil davomida 2 mingdan ortiq kichik va mikro-GESlar tashkil etiladi. 2025-yilda elektr energiyasi ulgurji bozori tashkil etilib, davlat-xususiy sheriklik kengaytiriladi. COP29 doirasida O‘zbekiston «yashil energiya»ni Yevropaga eksport qilish bo‘yicha Qozog‘iston, Ozarbayjon va Saudiya Arabistoni bilan ilk bitimni imzoladi.
