Ўзбекистонда жисмоний шахсларни солиққа тортиш тартибини қисқартириш режалаштирилмоқда. Бу ҳақда Солиқ қўмитаси раисининг биринчи ўринбосари Мубин Мирзаев АОКАда ўтказилган матбуот анжуманида сўз юритди.

Мирзаев 2026 йилдан бошлаб айланмадан солиқнинг қатъий ставкалари бекор қилиниши сабаблари ҳақида гапираркан, шундай деди:

«Якка тартибдаги тадбиркор билан ўзини ўзи банд қилган шахсга қўлланиладиган солиқ тизимини қандай тушунтирган бўлсам, бу ерда ҳам худди шундай. Масалан, иккита ташкилот бор. Биттаси 1 млрд сўмгача, дейлик, 900 млн сўмлик товар айланмасини амалга оширяпти ва 4 фоиз солиқ тўлаяпти. Иккинчи тадбиркор эса қанча товар айланма қилиши ёки тўғри ё нотўғри ишлашидан қатъий назар битта солиқ тўлаяпти. Уларни солиққа тортиш режими икки хил бўляпти. Бу эса ўша соҳадаги тадбиркорларнинг ривожланишига халақит беряпти. Шунинг учун биз Жаҳон банки, Халқаро валюта фонди ва кўплаб халқаро молия муассасалари экспертлари билан бу масалани муҳокама қилдик».

Унга кўра, жисмоний ва юридик шахсларни солиққа тортиш бўйича мавжуд режимларни қисқартириш зарур. Бу эса солиқ органларига ҳам, солиқ тўловчиларга ҳам анча енгиллик беради.

«Бугунги кунда бизда жисмоний шахсларни солиққа тортиш бўйича 5 та режим мавжуд, буларни камайтириш керак. Юридик шахсларни солиққа тортиш бўйича эса 2 та режим бор: биттаси ҚҚС, яъни умумий белгиланган солиқ. Бунда 1 млрд сўмдан ошдими, у бир хил — умумий белгиланган солиқни тўлайди. 1 млрд сўмдан камайдими, унда ягона айланма солиқ тўлайди. Қатъий белгиланган солиқ билан ҳисобласа, режим 3 та бўлади. Энди буни, яъни қатъий белгиланган солиқ режимини бекор қилсак, 2 та қолади. Лекин жисмоний шахсларда 5 та тартиб бор. Бу ўша шахсларнинг даромадларини солиққа тортишда жуда кўплаб муаммоларни пайдо қиляпти. Қайси тартиб бўйича ишлай, қандай қилай, деган ҳар хил саволлар билан тадбиркорлар бизга мурожаат қиляпти. Шунинг учун бу оддий ва содда, максимум битта ёки иккита тартиб бўлиши керак. Ундан кўп бўлдими, ўша соҳанинг маъмурчилигини оғирлаштиради ва ривожланишига тўсқинлик қилади», — дейди Мубин Мирзаев.

«Жисмоний шахсда ҳам, юридик шахсда ҳам солиқ тўлаш бўйича иккита режим бўлиши керак: содда ва осон. Улар хоҳлаганини танлаб, солиқ тўлайверади. Режим қанча кўп бўлса, хато ва камчиликлар ҳам шунча кўп бўлади. Чунки солиқ тизимини ҳамма ҳам тушунавермайди, барча ҳам икир-чикирларини билмайди. Солиқ органларининг ҳам солиқ тўловчилар билан ишлаши осонлашади», — дея қўшимча қилди у.

Унинг айтишича, 2026 йил 1 январдан бекор қилинаётган тартиб тадбиркорлар учун фақат яхши бўлади.

«Йиллик айланмаси 1 млрд сўмгача бўлган корхоналарнинг солиқ ҳисоботларини бериш, текшириш билан боғлиқ ва бошқа барча масалаларни оддий электрон тизим орқали уларга тақдим этамиз. Улар тўғри бўлса, тасдиқлайди, нотўғри бўлса, тўғрилайди. Шу тариқа уларнинг ишини осон ва содда қилиш имкониятини яратяпмиз. Биз буни 2026 йил 1 январгача тўлиқ уддасидан чиқамиз ва тайёрлаб берамиз. Бу тизимни нафақат 1 млрд сўмгача бўлган, балки бошқа йирик корхоналар учун ҳам яратиб бериш ниятидамиз. Тўғри, бу осон иш эмас. Лекин имконият бор, дастурларимизни анча такомиллаштирдик», — дейди Мирзаев.

Қайд этилишича, ҳозирги кунда ҚҚСнинг 90 фоизи электрон тарзда шакллантириляпти. «Шуни 95 фоизга етказсак, қолган 5 фоизи қўлда киритадиган бўлади. Шу орқали солиқ тўловчиларни хато ва камчилик қилиши, уларга нисбатан турли текшириш ва жарима қилиш ҳолатларининг олди олинади», — дейди қўмита расмийси.