Microsoft ва Карнеги-Меллон университети томонидан ўтказилган сўнгги тадқиқот шуни кўрсатдики, иш жараёнида сунъий интеллектдан тез-тез фойдаланиш инсонларнинг танқидий фикрлаш қобилиятини заифлаштириши мумкин. Ходимлар сунъий интеллектга қанчалик кўп таянса, ўзларининг таҳлил қилиш қобилиятидан шунча кам фойдаланади.

Тадқиқот қандай ўтказилди?

Тадқиқот доирасида 319 нафар мутахассис генератив сунъий интеллектдан қандай фойдаланишлари ҳақидаги 936 та мисолни айтиб берган. Иштирокчиларга қайси СИ воситаларидан фойдаланганликлари, уларнинг натижаларига қанчалик ишонишлари ва ушбу вазифаларни сунъий интеллектсиз мустақил бажаришга қанчалик ишончлари борлиги ҳақида саволлар берилган.

Сунъий интеллектга ҳаддан ташқари таяниш хавф туғдирадими?

Натижаларга кўра, ходимлар СИ натижаларига қанчалик кўп ишонса, шунчалик кам танқидий фикрлай бошлайди. Улар натижаларни қўшимча таҳлил қилишмайди ва текширмайди. Аксинча, сунъий интеллектга ишончи паст бўлган мутахассислар натижаларга танқидий ёндашган ва СИ томонидан берилган жавобларни яхшилашга ҳаракат қилган.

Тадқиқотчиларнинг таъкидлашича, бу ҳолат айниқса, оддий ёки такрорий вазифалар бажарилганда яққол намоён бўлади. Бундай ҳолларда одамлар сунъий интеллектга тўлиқ таянишга мойил бўлиб, бу эса уларнинг мустақил муаммоларни ҳал қилиш қобилиятини сусайтириши мумкин. Узоқ муддатда бу технологияларга ҳаддан ташқари қарамликни келтириб чиқаради..

Бу олдин ҳам кузатилган ҳолатми?

Тадқиқотчилар бу хавотирлар янгилик эмаслигини таъкидлашмоқда. Илгари ёзув, матбаа, калькулятор каби технологияларнинг пайдо бўлиши ҳам инсон тафаккурига таъсири борасида шубҳа уйғотган эди. Нотўғри қўлланилганда ҳар қандай технология когнитив қобилиятларнинг заифлашишига сабаб бўлиши мумкин. Шу боис, сунъий интеллект воситаларини шундай ишлаб чиқиш керакки, улар инсоннинг танқидий фикрлаш қобилиятини ривожлантиришга ёрдам берсин. Масалан, СИ ўз натижаларига тушунтириш бериши ёки фойдаланувчига ўзгаришлар киритиш имкониятини тақдим этиши керак.

Хулоса

Сунъий интеллект меҳнат унумдорлигини ошириши, аммо унга ҳаддан ташқари ишониш ва танқидий таҳлил қилмаслик одамларнинг мустақил фикрлаш ва муаммоларни ҳал қилиш қобилиятига салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Шу боис, СИни тўғри қўллаш ва унга боғланиб қолмаслик муҳимдир.