АОКАда ўтказилган брифингда Божхона қўмитаси ахборот хизмати раҳбари Ҳусан Тангриев “Айрим турдаги товарларни божхона чегараси орқали олиб ўтиш тартибини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Вазирлар Маҳкамаси қарори юзасидан келиб тушаётган саволларга жавоб қайтарди.

Янги қарор билан божсиз нормаларни қўллаш учун чет давлатда бўлиш муддати белгиланган. Буни аниқлаш қай тартибда амалга оширилади?

Бугунги кунда фуқароларнинг асосий оқими яни 76 фоизи авто чегара божхона постлари орқали, 20 фоизи авиа чегара божхона постлари орқали 4 фоизи эса темир йўл чегара божхона постлари орқали ҳаракатланади.

Кўриниб турибдики, юқорида таъкидлаганимдек, мазкур тартиб авто чегара божхона постлари орқали ҳаракатланаётган йўловчиларга айрим “ташмачи” шахсларни инобатга олмаганда, сезиларли таъсири бўлмайди.

Хозирги кунда, божхона органлари 50 га яқин авиакомпаниялар билан ўзаро ахборот алмашинуви йўлга қўйган бўлиб, халқаро аэропортларда йўловчилар, уларнинг багажлари ва хорижда бўлган муддатлари тўғрисида маълумотлар улар хали республикага етиб келмасларидан туриб, божхона органларида мавжуд бўлади.

Бу эса, халқаро аэропортлар орқали харакатланувчи йўловчиларни рейслар оқими юқори бўлган вақтларда тезкорлик билан божхона назоратидан ўтказилишига имкон беради.

Қарорнинг айнан ушбу қисми яъни хорижий давлатларда 2-3 кун бўлиш тўрисидаги нормалар 2025 йил 20 июлдан кучга кириши сабабли ҳозирда ушбу жараёнга пухта тайёргарликка киришилган.

Чегара божхона постлари орқали тижорат товарларини “шахсий эҳтиёж учун” ниқоби остида олиб ўтилишига сабаб божхона ставкаларининг юқори эканлигидами?

Ўзбекистон Республикасида амалдаги божхона божи ставкалари ривожланган ва ривожланаётган давлатлар тажрибасига асосланган ҳолда “тариф эскалацияси” тамойили асосида белгиланган. Яъни:

• Хомашёга 0 фоиздан 5 фоизгача;
• Яримтайёр маҳсулотга 5 фоиздан 10 фоизгача;
• Тайёр маҳсулотга эса 10 фоиздан юқори.

Етакчи ривожланган давлатлар бож-тариф сиёсати тажрибасидан келиб чиқиб Ўзбекистон Республикаси бож-тариф сиёсатини такомиллаштиришда мамлакат айрим соҳаларида инвестицион жозибадорликни ошириш, шунингдек, миллий ишлаб чиқарувчиларни ҳимоя қилиш мақсадида нисбатан юқори импорт божлари ставкаларини ҳамда аралаш ставкаларни белгилаш каби амалиётлардан фойдаланиб келинмоқда.

Шундай бўлсада, бугунги кунда Ўзбекистон Республикасининг бож ставкаларининг ўрта арифметик қиймати 8 фоизни ташкил қилади. 2017 йилгача бу 15,4 фоизни ташкил қиларди.

Интернет дўконлар орқали харид қилинган товарлар халқаро курьерлик жўнатмалари орқали юборилганида божсиз олиб кириш нормаси қўлланиладими?

Албатта, белгиланган 200 АҚШ доллари миқдоридаги божсиз олиб кириш нормаси барча халқаро курьерлик жўнатмалари учун, шу жумладан, интернет дўконлар орқали харид қилинган товарларга нисбатан ҳам қўлланилади.