
Appleʼнинг технология гигантига айланиш тарихи
Appleʼнинг ҳикояси битта гараж ва учта дўст билан бошланади. Стив Жобс ва Стив Возняк — компаниянинг энг таниқли асосчиларидир.

Стартапнинг бошланиши: Apple’нинг биринчи компьютери
Жобс ва Возняк 1971 йилда умумий дўсти Билль Фернандес орқали танишган, кейинчалик у Apple компаниясининг биринчи ходимларидан бирига айланган.
Жобс ва Возняк биргаликда 1975 йилдан бери Калифорниянинг Менло-Парк шаҳрида ўтказиб келинадиган Homebrew компьютер клубида иштирок этишади. У ерда Возняк биринчи бўлиб MITS’нинг Altair микрокомпютерини кўрди ва компаниянинг ўз қўллари билан қилиш усулидан илҳом олди. У истеъмолчи учун оддийроқ нарсани яратмоқчи эди.
Шундай қилиб, Возняк ёзув машинкасига ўхшаш клавиатурали биринчи компьютерни яратди. Экран ўрнига оддий телевизорни улашингиз мумкин. Кейинчалик Apple I деб номланган ихтиро замонавий компьютернинг прототипига айланди.
Жобс Вознякнинг ихтиросини ёқтирди ва уни ишлаб чиқаришни молиялаштириш учун VW микроавтобусини сотди. Возняк ўзининг HP калькуляторини сотди ва 1976 йил 1 апрелда Роналд Уэйн билан биргаликда Apple Computer Inc компаниясига асос солди.
1977 йил апрель ойида Apple II Ғарбий Соҳил компьютер ярмаркасида тақдим этилди. Олдинги «Apple» компьютери каби, у чинакам инновацион қурилма эди. 1978 йилга келиб, Apple бир нечта ходимларидан иборат ўз офисига эга эди. Кейинги йилларда компаниянинг даромади тез суръатлар билан ўсиб борди ва ҳар тўрт ойда икки баравар кўпайди.
1977 йил центабридан 1980 йил центабрига қадар Apple’нинг йиллик сотувлари 775 минг доллардан 118 млн доллагача (ўртача йиллик ўсиш суръати 533 фоиз) ошди.
Биринчи IPO
Apple 1980 йил 12 декабрда акцияларини ҳар бири учун 22 доллардан биржага чиқарди. EDN Network маълумотларига кўра, компаниянинг 4,6 млн долларлик акциялари қисқа вақт ичида сотилган. Шундан сўнг Apple’нинг энг йирик акциядори Стив Жобс 217 млн долларлик бойликка эга бўлди.
1980 йилга келиб IBM ва Microsoft бозордаги улушини оширди. Корпоратив ҳисоблашда ушбу компаниялар билан рақобат қилиш учун Apple ўша йили Apple III ни чиқарди.
Бироқ, дизайндаги хато туфайли янгилик муваффақиятли бўлмади. Компьютерларни камроқ шовқинли қилиш учун Жобс уларнинг ҳаддан ташқари қизиб кетишига сабаб бўлган шамоллатиш тешикларини олиб ташлашни таклиф қилди.
Жобс келажакдаги барча компьютерлар бугунги кунда ҳамма жойда қўлланиладиган график фойдаланувчи интерфейсига эга бўлиши кераклигига амин бўлди. У дарҳол кейинги авлод Apple компьютери — Apple Lisa учун график интерфейсни ишлаб чиқишга киришди.
Бироқ, кейинчалик Жобс ички келишмовчиликлар туфайли Lisa жамоасидан четлаштирилди ва буджетли «Маcинтош» компьютерини ишлаб чиқиш бўйича бошқа лойиҳага қўшилди. Lisa 1983 йилда чиқарилган ва унинг юқори нархи ҳамда чекланган дастурий таъминот туфайли жуда ёмон сотилган.
Жобс Lisa жамоасидан бўшатилгандан сўнг, у Macintosh’ни ишлаб чиқишни ўз зиммасига олди. Бугунги кунга келиб, Macintosh фойдаланувчиларга энг қулай ва интеграцияланган график интерфейс ва сичқончани оммавий бозорга кирган биринчи шахсий компьютер сифатида танилган.
Lisa’дан фарқли, Macintosh фаол маркетинг кампанияси туфайли ҳақиқий муваффақиятга эришди.
1983 йилда, Macintosh’нинг чиқарилишидан сал олдин, Жобс Жон Скаллини Apple компаниясининг янги бош директори лавозимига ишга олди, чунки бош директор Марк Марккула нафақага чиқишга қарор қилди.
Стив Жобснинг лавозимидан кетиши
1985 йилда Жобс ва Скулли ўртасида зиддият юзага келди, натижада Жобс ўз лавозимини тарк этди ва янги NeXT компаниясига асос солди. Тахминан бир вақтнинг ўзида Стив Возняк ҳам ўз акцияларининг катта қисмини сотган ҳолда компанияни тарк этди.
Гил Амелио 1996 йилда бош директор лавозимини эгаллади ва бир нечта ўзгаришларни амалга оширди, жумладан, оммавий ишдан бўшатиш ва харажатларни қисқартириш. Apple акциялари охирги 12 йиллик энг паст даражага етди. Кейин 1997 йил февраль ойида Амелио Жобснинг янги NeXT компаниясини 429 млн долларга сотиб олишга ва уни Apple’га қайтаришга қарор қилди.
1997 йил июль ойида Жобс вақтинчалик бош директор этиб тайинланди. Компания бошқаруви катта молиявий йўқотишлар ва уч йил давомида рекорд даражада паст бўлган акциялар туфайли бунга рози бўлди.
Биринчи iPhone
2007 йил 9 январда Apple ўзининг биринчи сенсорли мобил телефонини тақдим этди. iPhone MP3 ва видеоларни ижро этиши ва интернетга кириши мумкин эди. Биринчи моделлар фақат АТ&Т симсиз алоқаларини қўллаб-қувватлаган.
2008 йилда Apple iPhone 3G моделини ишлаб чиқарди. iPhone 3G чиққандан кейинги дастлабки уч кун ичида бир миллион дона сотилган. Ўша йили Apple iPhone фойдаланувчилари иловаларни харид қилишлари мумкин бўлган App Store онлайн-дўконини тақдим этди.
1984 йил декабрь ойида Byte журналига берган интервьюсида Возняк бу ғоя ўша пайтда «баъзида Орегондаги боғларда ишлаган» Жобсдан келганини айтган.
Стив Жобснинг таржимаи ҳолига кўра, бу ном унга олма фермасидан қайтганидан кейин келган. Бундай номнинг афзалликларидан бири унинг А ҳарфи билан бошланиши эди, яъни компания исталган рўйхатда юқори ўринни эгаллайди.
Apple’нинг омадли йиллари
2011 йилда Жобс кетганидан ва янги бош директор Тим Кук келганидан бери компания аввалги маҳсулотларнинг бир нечта янги версияларини чиқарди ва бир қатор янги маҳсулотларни тақдим этди.
- 2011 йилда iPhone 4S ўрнатилган Siri шахсий ёрдамчиси билан чиқарилди;
- 2012 йилда iPadʼнинг кичикроқ версияси бўлган iPad Мини, 2015 йилда эса бизнес учун мўлжалланган каттароқ iPad ва iPad Proсотувга чиқди;
- Apple ўзининг энг йирик харидини 2014 йилда 3 млрд долларга қулоқчин ва карнай ишлаб чиқарувчи «Беатс»ни сотиб олганида амалга оширди;
- 2015 йилда Apple компанияси Apple Watch ақлли соатини тақдим этди. 2018 йилда 4-серия ЭКГни қўллаб-қувватлашни жорий этди;
- AirPods симсиз минигарнитуралари 2016 йилда пайдо бўлди ва сотувлар бўйича бозор етакчисига айланди.
iPhone машҳурлиги туфайли 2018 йилда Apple триллион долларлик баҳога эришган биринчи компания бўлди. Икки йил ўтгач, у бу кўрсаткични икки баравар оширган биринчи компания бўлди.






