Апрель ойида долларнинг расмий курси қандай ўзгарди?
Ўзбек сўми долларга нисбатан бироз арзонлашишда давом этмоқда. Ўтган ойда миллий валюта 20 сўмдан камроқ қийматини йўқотди.
Марказий банк маълумотларига кўра, 2025 йилнинг январь апрель ойлари якунларига кўра, ўзбек сўми АҚШ долларига нисбатан бироз заифлашган.
Апрель ойида миллий валюта долларга нисбатан атиги 19,97 сўмга ёки 0,15 фоизга — 12 933,16 сўмга арзонлашди. Ойнинг биринчи ярмида доллар курси аста-секин кўтарилиб, 14 февралдан бери биринчи марта 13 минг сўмга яқинлашди. Бироқ, 17−23 апрель кунлари миллий валюта кескин равишда 100 сўмдан кўпроққа мустаҳкамланди, аммо ой охирига келиб ўсишнинг катта қисмини йўқотди.
Ўтган ой охирида аксарият тижорат банкларида доллар курси 13 минг сўмлик психологик кўрсаткичдан паст даражада сақланиб қолди. Энг қиммат АҚШ валютасини Асакабанк ва Ўзсаноатқурилишбанк харид қилмоқда — 12 920 сўм, энг қулай сотув курсини эса Давр банк ва ИнфинБанк таклиф қилмоқда — 12 950 сўм.
2024 йилда ўзбек сўми нисбий ҳисобда атиги 4,71 фоизга (ёки мутлақ ҳисобда 581,78 сўмга) қадрсизланган. Миллий валюта девальвацияси йил бошидан бери 0,1 фоиздан (ёки 12,68 сўмдан) ошмаган.
Ўзбек сўмининг кучайиши сабаблари орасида Россия ва АҚШ ўртасидаги мулоқотнинг қайта тикланиши, жумладан Украинадаги қуролли можарони ҳал этиш масаласида ҳам, Россия рублининг кескин мустаҳкамланишига олиб келган бўлиши мумкин. Президентлар ўртасидаги алоқалар фонида инвесторларнинг Россия Федерациясидан санкциялар бекор қилиниши мумкинлиги ҳақидаги кутилмалари яхшиланди, бу эса рубль бўйича хатарларни камайтирди.
Масалан, Россия банки 29 апрель куни долларнинг расмий курсини 83 рублдан паст белгилади, Ўзбекистон Марказий банки эса рубль курсини икки йиллик энг юқори кўрсаткичларга яқин — 158 сўмдан юқори даражада сақлаб қолди.
Россия валютасининг мустаҳкамланиши мамлакатга қўшимча валюта оқими туфайли ўзбек сўмига ижобий таъсир кўрсатиши эҳтимоли бор. Россия Ўзбекистоннинг иккинчи йирик ташқи савдо ҳамкори, шунингдек, асосий экспорт бозори ҳисобланади. Ўтган йили меҳнат муҳожирлари пул ўтказмаларининг қарийб 80 фоизи ($11,5 млрд) Россиядан келган.
Ўзбек сўмининг мустаҳкамланишининг яна бир сабаби АҚШ тариф сиёсати фонида индекси уч йиллик минимумга тушиб кетган долларнинг заифлашиши бўлиши мумкин. Шу фонда евро курси сўмга нисбатан ҳам уч йил ичида энг юқори даражага етди ва долларга бўлган ишончнинг пасайиши инвесторларнинг олтин ва бошқа ҳимоя активларига бўлган қизиқишини оширди.
