Ўзбекистон аҳолисининг умумий даромадлари 825,3 трлн сўмга етди, дея маълум қилди Миллий статистика қўмитаси.

Аҳоли жон бошига умумий даромадлар 21,8 миллион сўмни ташкил этди, бу реал ифодада 2024 йилга нисбатан 6,3 фоизга кўпдир.

Ҳудудлар кесимида вазият деярли ўзгармаган. Энг юқори кўрсаткичлар Тошкент шаҳри (52 млн сўм), Навоий (32 млн), Бухоро (25,9 млн) ва Тошкент (21,9 млн) вилоятларида қайд этилган. Республика бўйича ўртача кўрсаткичдан пастроқ даражалар Қорақалпоғистонда (14,9 млн), Наманган (15,8 млн), Жиззах ва Қашқадарё (ҳар бири 17 млн сўм) вилоятларида кузатилган.

Реал ўсиш суръатлари ҳам ҳудудлар бўйича фарқ қилмоқда: пойтахтда аҳоли жон бошига умумий даромадлар ҳажми 10,3 фоизга ошган бўлса, Тошкент вилоятида бу кўрсаткич атиги 3,3 фоизни, Андижон вилоятида — 1,1 фоизни, Қорақалпоғистонда эса — 2,2 фоизни ташкил этган.

Меҳнат фаолиятидан олинган даромадларнинг улуши ўтган йилги 62,8 фоиздан 59,9 фоизгача камайган. Бу аҳоли умумий даромадлари таркибида асосий улуш трансфертлар (пенсиялар, нафақалар ва пул ўтказмалари) ҳисобига кўчаётганини англатиши мумкин.

Ижтимоий трансфертлар таркибида пенсиялар асосий улушни — 84,6 фоизни ташкил этади. Нафақалар улуши 13,6 фоиз, стипендияларники эса 1,8 фоизга тенг.

2025 йилнинг январь-сентябрь ойлари маълумотларига кўра, трансфертлардан олинган даромадларнинг ўтган йилнинг мос даврига нисбатан номинал ўсиш суръати 122,2 фоизни ташкил этди. Бу ҳисобот даврида аҳоли даромадларининг энг тез ўсувчи манбаи бўлди. Бундай ўсиш пенсия ва нафақа тўловлари ҳажмининг ошиши, шунингдек, чет элдан келаётган шахсий пул ўтказмалари оқимининг сақланиб қолаётганини ҳам кўрсатади.

Материалларда қайд этилишича, аҳоли даромадлари таркибида меҳнат фаолияти (яъни ёлланма ишчилар ва ўзини ўзи банд қилганлар) улуши 2024 йилги 62,8 фоиздан 59,9 фоизгача пасайган. Шу билан бирга, кичик тадбиркорликдан тушган даромадлар жами ҳажмнинг 57,9 фоизини ташкил этган (ўтган йилда — 58,5 фоиз).

Мустақил равишда банд бўлишдан олинган даромадлар 15,3 фоизга, ёлланма ишчилар даромадлари эса 21,7 фоизга ошган. Ҳар икки таркибий қисм жами номинал даромад ўсишининг тахминан 5 фоизини таъминлаган.

Мол-мулкдан олинган даромадлар улуши ҳануз кичик бўлиб, 3,3 фоизни (ўтган йилда — 3,5 фоиз) ташкил этмоқда. Шахсий истеъмол учун ўзида ишлаб чиқарилган хизматлардан олинган даромадлар улуши эса 6,6 фоизга (ўтган йилда — 7,2 фоиз) тенг.

Умумий даромад аҳоли фаровонлигини баҳолашдаги асосий кўрсаткичлардан бири ҳисобланади. Уфақат меҳнат ва ўзини ўзи банд қилишдан келган даромадлар эмас, балки мол-мулкдан (фоиз, дивиденд) ватрансфертлардан (пенсия, нафақа, стипендия, пул ўтказмалари) келган тушумларни ҳам ўз ичига олади.

Аҳоли жон бошига умумий даромад — муайян ҳудуд (масалан, мамлакат) аҳолиси томонидан олинган умумий даромадни аҳоли сонига бўлиш орқали аниқланади. Бу кўрсаткич ҳар бир фуқаро ўртача қанча даромад олишини баҳолаш ватурли ҳудудлар ёки мамлакатлардаги турмуш даражасини таққослаш имконини беради.