Meta, Evergrande ва бошқалар. 2021 йилнинг энг йирик бизнес инқирозлари
Хитойнинг йирик компаниялари ҳукумат сиёсатининг бизнесга нисбатан «қаттиқлашуви»дан азият чекмоқда.

Бизнес учун 2021 йил осон кечмади. Баъзилар коронавирус инқирозининг оқибатларини енгишда қийинчиликларга дуч келган бўлса, бошқалар маблағ ёки чиплар етишмаслиги туфайли инқироз ёқасига келиб қолди. Қуйида 2021 йилдаги энг йирик бизнес муваффақиятсизликлари ҳақида сўз боради.
Evergrande’нинг «қулаши»
Evergrande кўчмас мулк билан шуғулланувчи Хитойнинг энг йирик компанияларидан бири бўлиб, унинг инқирози мамлакат тарихидаги энг йириги бўлиши мумкин.

2021 йилнинг декабрь ойида компания 82,5 миллион доллар фоизларни тўлаш муддатини ўтказиб юборди. Ноябрда эса кредиторлар компаниядан 260 миллион доллар миқдоридаги облигацияларни қайтаришни талаб қилди. Шу тариқа Evergrande бошқа компаниялар ичида энг кўп — жами 300 миллион доллар қарзга кирди.
Гарчи компания расман банкротлик тўғрисида эълон қилмаган бўлса-да, бу эҳтимоллиги энг юқори сценарий бўлиб турибди.
Декабрь ойида Fitch рейтинг агентлиги Evergrande статусини «дефолтга яқин»дан «чекланган дефолт»га туширди. Шунингдек, S&P Global Хитой компанияси учун «танланган дефолт»ни эълон қилди. Ҳозирда Evergrande активлар ва акцияларни сотиш орқали маблағ йиғишга ҳаракат қилмоқда.
Facebook / Meta — йилнинг «энг ёмон» компанияси
2021 йил Facebook учун оғир ўтди. Йил Трамп тарафдорларининг Капитолийга бостириб кириши билан бошланди. Кейинчалик ижтимоий тармоқлар, жумладан, Facebook ҳам АҚШнинг собиқ Президенти тарафдорларини гижгижлашда айбланди.

Айбловлар оқибатида компания Федерал қидирув бюросига ҳужум иштирокчиларининг шахсий ёзишмаларини тақдим этишга мажбур бўлди. Муаммолар шу билан тугамади: 2021 йилнинг октябрь ойида компания тарихидаги энг йирик узилиш юз берди — бутун дунё бўйлаб фойдаланувчилар бир неча соат давомида ўзларининг Facebook, Instagram ва WhatsApp аккаунтларига кира олмади.
Бу ҳали ҳаммаси эмас. 2021 йил октябрь ойида Facebook’нинг собиқ ходими Фрэнсис Хауген АҚШ Сенатида сўзга чиқиб, ижтимоий тармоқни нафрат уйғотаётганликда айблади.
Октябрь ойидаги воқеалардан сўнг, бир ой ўтгач, даркнетда Facebook’нинг 1,5 миллиард фойдаланувчисининг ўғирланган маълумотлари пайдо бўлди. Охир-оқибат, Yahoo Finance томонидан ўтказилган сўров натижаларига кўра, ушбу можаролардан кейин ўз номини Meta’га ўзгартирган Facebook «йилнинг энг ёмон компанияси» деб топилди.
Pinduoduo’нинг қулаши ва Хитой технология гигантларининг инқирози
Хитойда 2021 йил нафақат хитойлик ишлаб чиқувчилар учун, балки барча соҳалардаги Хитой технология компаниялари — электрон тижоратдан тортиб ЕdТech учун муаммоли йил бўлди.

Хитойнинг йирик компаниялари, жумладан, Alibaba каби гигантларнинг капиталлашуви ҳукумат сиёсатининг бизнесга нисбатан «қаттиқлашуви» туфайли пасаймоқда. Худди шу сабабдан хитойлик миллиардерлар бойлик йўқотиш бўйича етакчига айланди.
Улар орасида биринчи ўринда – Pinduoduo электрон тижорат платформаси асосчиси Колин Чжэн Хуанг бўлди. Унинг молиявий ҳолати бир йил ичида 40,2 миллиард долларга камайган ва бу бутун дунёдаги энг ёмон кўрсатчикдир.
Salzburg Schokolade’нинг банкротлиги
Австриянинг Salzburg Schokolade компанияси машҳур «Моцарт» ва бошқа ширинликларни ишлаб чиқарарди. Бироқ компания 2021 йил ноябрь ойида банкротлик тўғрисида ариза берди.

Коронавирус пандемияси компанияга қаттиқ таъсир кўрсатди, чунки унинг маҳсулотлари асосан сайёҳлар учун эсдалик совғалари сифатида сотилган. Пандемия даврида туризм тўхтади, шу билан бирга компания фаолияти ҳам.
Раҳбарият ходимлар ва бизнес ҳамкорларга йўллаган мактубида келгусида ишлашга умид билдирганди. Аммо сайёҳлар ва байрам тадбирларининг кескин қисқариши туфайли савдонинг пасайиши жуда сезиларли бўлди. Компания ўз ходимларига маош ва ҳатто Рождество мукофотларини тўлаш учун ҳам маблағ топа олмай қолди.
Aerion Supersonic’нинг ёпилиши
Американинг Aerion Supersonic компанияси тижорий самолётлардан деярли икки баравар тез ва шовқинсиз учадиган бизнес-жетлар яратишни режалаштирганди. 2026 йилдан бошлаб тижорат хизматларини кўрсатишни бошлаш учун биринчи AS2 самолётини 2024 йилгача ишга тушириш режалаштирилган эди.

AS2 самолётининг қиймати 120 миллион долларни ташкил қилган бўларди. Бироқ 2021 йилнинг май ойида компания маблағ етишмаслиги сабабли ёпилганини эълон қилди, сентябрда эса барча активларини сотувга қўйди.
Aerion Supersonic 2004 йилда миллиардер Роберт Басс томонидан қўллаб-қувватланган саноат мутахассислари томонидан ташкил этилганди. Товушдан тез учадиган самолётларни ишлаб чиқувчилар орасида компания муваффақиятга эришиш учун энг яхши имкониятга эгадек туюлганди.
Аммо 17 йиллик уринишлардан сўнг компания битта ҳам самолёт, ҳатто реклама қилинган 10 ўринли товушдан тез учувчи АС2 йўловчи самолётининг ишчи моделини ҳам ярата олмади.
Forbes ёзишича, Aerion Supersonic мисоли товушдан тез учадиган самолётлар билан шуғулланадиган барча стартаплар учун сабоқ бўлиши керак. Бу жуда қиммат ва тез фурсатларда даромад олиб келмайдиган фаолият туридир.
Аввалроқ 2021 йилнинг энг машҳур ребрендинглари ҳақила батафсил маълумот берилганди.






