Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти томонидан глобал қариш муаммосига оид таҳлил амалга оширилди. Бу ҳақда институт матбуот хизмати хабар берди.

Қайд этилишича, таҳлил натижаларига кўра қуйидагилар маълум бўлган: кекса аҳолининг демографик юки ривожланган мамлакатларда ўсиб бормоқда, энг юқори кўрсаткичлар Япония ва Европада кузатилмоқда.

Аҳолининг қариши иқтисодиётнинг кўплаб тармоқларида, хусусан, соғлиқни сақлашда кадрлар етишмаслигига олиб келмоқда. Эмпирик ҳисоб-китоблар қариялар улуши юқори бўлган мамлакатларга иммигрантлар оқими қарияларнинг қарамлик юкини 2,4 фоизга камайишига, шунингдек, аҳоли жон бошига ялпи ички маҳсулотнинг 4,6 фоизига ўсишига олиб келишини кўрсатган.

Таъкидланишича, Ўзбекистонда кекса ёшдаги аҳолининг демографик юки ҳар 100 нафар меҳнатга лаёқатли аҳолига 7 кишини ташкил этади, бу жаҳондаги ўртача кўрсаткичидан паст ва ҳатто 2035 йилги прогнозларда ҳам умумжаҳон ўртача кўрсаткичларидан паст бўлиши кутилмоқда.

Экспертларнинг таъкидлашича, Ўзбекистон демографик дивиденд олиш бўсағасида турибди ва жаҳон меҳнат бозорини малакали кадрлар билан таъминлаш учун яхши салоҳиятга эга. Демографик инқирозга учраган мамлакатларда вазият янада оғирлашиши кутилмоқда ва бу давлатлар томонидан бир қатор тизимли чоралар қўлланилиши (касб-ҳунар таълими, тил ўзлаштириш, саломатлик ва хавфсиз меҳнат шароитлари билан боғлиқ қулай шароитлар яратиш) келажакда бу давлатларга малакали кадрларни жалб қилишда рақобатдош устунлик бериши мумкинлиги айтилган.

Аввалроқ ПМТИ мутахассислари тунги чироқларнинг фазовий тасвири орқали Ўзбекистон ва Марказий Осиёда иқтисодиётини баҳолаганди. Унга кўра, сунъий йўлдошдан олинган тунги ёруғлик тасвирини 63 хил рангда қайта ифодалаш натижалари шуни кўрсатганки, 2021 йил декабрь ойида тунда ёритилганлик даражаси 2016 йилнинг мос давридагига нисбатан Қирғизистонда 11,8 фоиз, Қозоғистонда 15,5 фоиз, Ўзбекистонда 47,2 фоиз, Туркманистонда 37,5 фоиз ва Тожикистонда 64,4 фоизга ортган. 

Шунингдек, 2021 йилда ЯИМ 2016 йилдагига қараганда Қирғизистонда 7,8 фоиз, Қозоғистонда 14,9 фоиз, Ўзбекистонда 27,3 фоиз, Туркманистонда 35,2 фоиз  ва Тожикистонда 41,1 фоизга ортган.

Кузатувлар шуни исботлаганки, тунги ёруғлик даражаси мамлакатларнинг иқтисодиёти кўлами билан мос тушади. Хусусан, ўрганилган 5 та мамлакат орасида Қозоғистон ЯИМ бўйича етакчи ва ёруғлик даражаси энг юқори (DN — NTL маълумотларининг рақамли қиймати = 9907701,5 пиксел) ҳисобланади.