Россияга қарши янги санкциялар жорий этилган тақдирда нафақат Европанинг энергетика сектори, балки бошқа қатор тармоқлар — савдо, саноат ишлаб чиқариши, бозорлар ва банк сектори ҳам зарар кўради. Бу ҳақда Британиянинг Financial Times газетаси таҳлилчилари ёзмоқда.

Россияга қарши чекловларнинг Европа Иттифоқи иқтисодиёти учун кенг кўламли оқибатларини Европа Марказий банки (EМБ) раҳбари Кристин Лагард ҳам баҳолади.

«Европага газ транзитини қисқартириш Москванинг Ғарб билан қарама-қаршилигидаги асосий қуролидир. Бироқ Кремлнинг қарши чоралари олдидаги Европа Иттифоқининг заифлиги энергетика мавзусидан ташқарига чиқади», — дея ёзади нашр.

Қайд этилишича, минтақа сиёсатчилари Европа «иқтисодий уруш»га Россияга нисбатан камроқ тайёрлигидан қўрқади. Санкциялар юқори технологияли етказиб берувчилар ва банклардан тортиб Россия хомашёсига қарам бўлган экспортчилар ҳамда ишлаб чиқарувчилардан иборат бозор иштирокчиларига таъсир қилади.

Газета таҳлилчиларига кўра, Россия ва ЕИ ўртасидаги савдо алоқаларининг узилиши инфляция босимини оширади ва Европанинг кўплаб корхоналари фаолиятини чеклайди.

«Европа устидаги геосиёсий булутлар иқтисоднинг ўсишига таъсир қилади. Чунки истеъмол ҳажми ва даромадлар камаяди ҳамда муваффақиятсиз сармоялар ҳажми ошади», — дейди Кристин Лагард.

Британия нашри Россия товар хомашё экспорти бўйича дунёда етакчи эканлиги ва Европа Комиссияси (Европа Иттифоқи ижроия органи) томонидан тузилган муҳим хомашё етказиб берувчилар рўйхатига киритилганини эслаб ўтган.

Россия жаҳон бозорига автомобиль йиғишда муҳим элемент бўлган палладийнинг қарийб 40 фоизини ва авиация саноати учун асосий материал бўлган титаннинг қарийб 30 фоизини етказиб беради. Мисол учун, Европанинг Airbus компанияси титаннинг деярли ярмини Россиядан олади.

Бундан ташқари, Россия ва Ғарб ўртасидаги Украина бўйича можаро 2022 йил бошида фонд бозорларида жиддий ўзгарувчанликни келтириб чиқарди. Минтақада манфаатдор компаниялар, масалан, Финляндия шиналар ишлаб чиқарувчи Nokiaн Ренкаат ёки Даниянинг Carlsberg пиво концерни каби компаниялар акциялари нархи тушиб кетди.

«Инвестор асабийлиги нисбатан хавфсиз деб ҳисобланган тармоқларга тезда тарқалиши мумкин», — дейди Охфорд Economics таҳлил марказидан Анхел Талавера.

Европа Марказий Банки агар Иттифоқ ва Россия ўртасидаги қарама-қаршилик кучайса, банклар хавф остида қолишидан огоҳлантирди. Ҳисоб-китобларга кўра, Россия компанияларининг Европа Иттифоқи кредит ташкилотларидан олган қарзларининг умумий қиймати қарийб 60 миллиард долларни ташкил этади (АҚШ банкларидагидан деярли тўрт баробар кўп).

Швейцариянинг йирик Credit Suisse банки россиялик олигархларга қарши мумкин бўлган санкциялар туфайли яхталар ва хусусий самолётлар учун кредитлар портфелидан қутулишга шошилди. Бундан ташқари, чекловлар Россия ташкилотлари томонидан Европа банкларига жойлаштирилган катта миқдордаги маблағларни музлатишдан иборат бўлиши мумкин.

Нашр маълумотларига кўра, Россияни SWIFT тизимидан узиб қўйиш ва АҚШ долларига киришни блокировка қилиш Европадаги ҳамкасбларига ҳам таъсир қилади.

Санкциялар, шунингдек, Россия ва Европа Иттифоқининг шарқий давлатлари ўртасидаги савдо алоқаларини ҳам заифлаштиради. Россия Латвия товарларининг энг йирик импортчиси ва Литва маҳсулотларининг иккинчи йирик истеъмолчиси ҳисобланади. Бутун блок учун мамлакат бешинчи йирик экспорт бозоридир (експортнинг тўрт фоизи).

Таҳлилчилар Россияда манфаатдор компанияларнинг аксарияти юзага келиши мумкин бўлган инқирозга бардош бериш учун етарлича чидамли эканлигини айтишса-да, Европа Марказий Банки раҳбари Лагарднинг башорат қилишича, геосиёсий кескинликнинг кучайиши барча товар гуруҳлари учун нархларни ошириши мумкин.

Американинг CNN нашри экспертлари Россия газ етказиб беришни тўлиқ тўхтатса Европа муқобил йўл топа олмаслигини айтган эди. Минтақа камида бир неча ой давомида ёқилғи етишмаслигини қоплай олмайди. Россия газининг Европа Иттифоқи энергетика тизимидаги улуши жуда катта (тахминан 40 фоиз) ва бошқа мамлакатлардан газ импортининг кескин ошиши логистика муаммосини келтириб чиқаради.