Савдо-саноат палатаси молия бозори иштирокчилари ўртасидаги муносабатларда ҳукумат аралашувини камайтирмоқчи
Палата замонавий молия бозори иштирокчилари ўртасидаги муносабатларни ҳукумат эмас, бозор иштирокчилари, яъни тижорат банки ва тадбиркорлик субъектлари томонидан ўзаро белгиланганишини назарда тутган таклифлар ишлаб чиқди

Ўзбекистон Савдо-саноат палатасининг Экспертлар кенгашида «Кредиторларнинг гаров билан таъминланган талабларини қондириш тизимини янада такомиллаштириш тўғрисида»ги фармон лойиҳаси муҳокама қилиниб, қуйидаги бандлар билан тўлдириш ва лойиҳада мавжуд бандларни чиқариб ташлаш бўйича таклифлар ҳам билдирилган:
- «Гаровга олинган мулкка банк томонидан қарздорнинг мажбуриятларини қоплаш мақсадида, ундирувни қаратиш орқали сотувга қўйилишида гаров объектини мажбурий тарзда мустақил баҳоловчи ташкилот томонидан жорий баҳолаш хулосасини амалга оширилиши ва ушбу мулкни сотув қийматини тадбиркор билан келишган ҳолда сотувга чиқариш» бандини киритиш. Бунда гаровдаги мулкнинг ҳақиқий бозор қиймати бир мунча ошгани эвазига банк олдидаги мажбуриятлар қопланиши билан бир қаторда, гаров мулкининг ортган қисми тадбиркорга қайтарилади ва у томонидан ўз фаолиятида кейинчалик ишлатилинади.
- «Кредитор банклар қарздорликни ундиришни гаров мулкига қаратиш бўйича суднинг тегишли ҳал қилув қарори чиққандан бошлаб кейинги бўлган давр учун тадбиркорларнинг кредит қарздорликлари қолдиғига банклар томонидан жарима ва пеняларнинг ҳисобланиши тўлиқ бекор қилинади ва кредит бўйича жорий фоизларнинг ҳисобланишини 50 фоизга қисқартирилади» бандини киритиш;
- «Гаровга қўйилган (навбатдаги гаров) мол-мулкка қаратишда гаров нарсаси қиймати юзасидан кредиторлар ва қарздорлар ўртасида келишмовчилик мавжуд бўлганда, гаров нарсасининг бошланғич сотиш баҳоси суд томонидан белгиланади» бандини киритиш;
- «Тўловга қобилиятсизлик таомили жараёнида кредиторларнинг гаров билан таъминланган талабларини гаров қийматидан қондиришда уларга мутлоқ устунлик берилади» сўзларини чиқариб ташлаш.
Таклифлар Марказий банк масъуллари томонидан қабул қилинган. Савдо-саноат палатасининг ёзишича, аксарият тижорат банклари томонидан гаров мулки қийматини кредит таъминоти сифатида расмийлаштиришда мустақил баҳоловчи ташкилотларнинг мулк қийматини баҳолаш хулосаларидаги мулклар бозор нархидан анча паст қийматда гаровга олиниши (гаров объектига нисбатан дисконт қўлланилиши) амалиёти мавжуд. Ушбу механизм орқали тижорат банклари ўзларининг жойлаштирган активларини келажакдаги инфлация омили таъсир этувчи хавф-хатар (рисклар) даражасини пасайтиришга ҳаракат қилишади, яъни келажакда қарздор томонидан кредитнинг асосий тўлови билан бирга, унинг фоизлари, жарима ва пенялари суммаларини ҳам гаров мулки ҳисобидан ундиришга интилади.
Маълум қилинишича, Савдо-саноат палатаси ижтимоий тармоқларда кенг муҳокамалар келтириб чиқарган таклифлар аслида замонавий молия бозори иштирокчилари ўртасидаги муносабатларни ҳукумат томонидан ўрнатилишига эмас, аксинча ушбу бозор иштирокчилари, яъни тижорат банки ва тадбиркорлик субъектлари томонидан ўзаро келишилишини мақсад қилган. Палата кредитор банклар томонидан гаров мулкига дисконт қўлланилишида ушбу мулкнинг келажакдаги бозор нархи ўсишини ҳам инобатга олиниши ва шу орқали тадбиркорлик субъектларига нисбатан мавжуд ноҳақликларга чек қуйилиши тарафдори эканлигини маълум қилган.
Аввалроқ, Президент Савдо-саноат палатаси ҳукумат бўйсунувидан тўлиқ чиқарилишини маълум қилгани, палата ҳар бир туман ва шаҳарда бизнесга ўқитиш мактабларини ташкил қилиши ҳақида хабар берилганди. Маълумот учун, ҳозирги кунда Савдо-саноат палатасига Даврон Ваҳобов раислик қилади. Унинг номзодини Шавкат Мирзиёев тавсия қилган.






