25 январь куни Ўзбекистоннинг кўплаб ҳудудларида, Қирғизистон ва Қозоғистоннинг алоҳида вилоятларида Марказий Осиё ягона электр тармоғида йирик авария юз бериши оқибатида бир неча соат мобайнида электр таъминотида узилиш ҳолати кузатилди.

Ҳодиса уч мамлакатнинг 40 миллиондан зиёд аҳолисига таъсир кўрсатди. Ҳалигача стратегик объектлар, ижтимоий муассасалар ва аҳолига электр энергияси етказиб бериш ишлари босқичма-босқич амалга оширилмоқда.

Бироқ юз берган ҳалокат масштаби бўйича дунё электр энергияси тарихида энг йириги эмас. Бундай «блэкаут»лар ёки узилишлар авария ёки табиий офатлар ортидан аввал ҳам содир бўлган.

АҚШ

Масалан, 2003 йил 14 август куни АҚШ электр таъминотида ҳалокат юз берди. Бу мамлакат тарихидаги энг йирик «блэкаут»га сабаб бўлди. Узилишлар Канадада ҳам кузатилди. Бу ҳолат жойлашувга қараб, 2 соатдан 4 кунгача давом этган. Барча тизимлар тўлиқ ишга тушиши учун эса қарийб 14 кун вақт кетган.

Ўша ҳалокат тарихга «Буюк блэкаут—2003» номи билан кирган. Умумий ҳисобда 263 та электр станциялари, шу жумладан АҚШ ва Канададаги 10 та АЭСда узилиш кузатилган. Оқибатда 55 миллион аҳоли чироқсиз қолган. Расмий маълумотларга кўра, зарар миқдори камида 6 миллиард долларни ташкил этган. Тартибсизлик, босқинчилик ҳолатлари ҳам кузатилиб, 100 га яқин одам ҳалок бўлган.

Италия

Электр таъминотидан узилиб қолиш «тажрибаси» Европа давлатларида ҳам кузатилган. Жумладан, 2003 йилнинг сентябрь ойида деярли бутун Италия чироқсиз қолганди. Фақат мамлакатнинг иккита ороли — Сардиния и Эльба бундан мустасно. Бундан ташқари, ушбу авария Швейцарияга ҳам таъсир ўтказган. Умумий ҳисобда 56 миллион аҳоли 3 соатдан 12 соатгача электр энергиясиз қолиб кетган.

Ҳиндистон

2012 йил июль ойида дунёдаги энг йирик электр таъминотидаги узилишлардан бири юз берди. 30—31 июль кунлари Ҳиндистоннинг 20 та штатидаги 650 миллионга яқин аҳоли қарийб 8 соат давомида зимистонда қолди. Шифохоналар ва мактаблар, 500 дан ортиқ поездлар ҳаракати тўхтатилди. Мамлакатдаги энергия инқирози шимолий тўртта — Ражастхан, Ҳаряна, Панжоб ва Уттар-Прадеш штатларининг электр энергия истеъмоли меъёридан ошиб кетганидан кейин бошланди.

Покистон

2021 йил 9 январь куни электр энергиясидаги йирик узилиш Покистонда ҳам содир бўлди. Бу барча йирик шаҳарлар, жумладан, пойтахт Исломободга ҳам таъсир кўрсатди. Узилишга мамлакатдаги энг йирик иссиқлик электр станцияларидан бири «Гудду»да юз берган авария сабаб бўлди, бунинг оқибатида Покистондаги бошқа электр станциялар ҳам ишлашдан тўхтади. Деярли 20 соат давомида 200 миллионга яқин аҳоли чироқсиз қолди.

АҚШ

1977 йилда АҚШнинг Нью-Йорк шаҳри аҳолиси «қўрқув кечаси»ни бошдан ўтказди, шаҳарда оммавий ўғирликлар ва ёнғинлар юз берди. 13 июль куни соат 21:00 атрофида чақмоқ уриши оқибатида иккита асосий электр тармоғи ишдан чиқди ва шаҳар электр энергиясиз қолди.

Нью-Йорк кўчалари ўғри-талончиларга тўлиб кетди. «Қўрқинчли кеча» оқибатида юзлаб инсонлар жароҳатланди, 3,7 мингдан ортиқ киши ҳибсга олинди, 2 мингдан ортиқ дўкон талон-торож қилинди ва 300 миллион долларга яқин зарар етказилди.