«O‘qituvchilar maoshiga ajratilgan 50 trillion so‘mni qayta ko‘rib chiqish zarur»- Alisher Qodirov
O‘zbekiston Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi deputati va “Milliy tiklanish” demokratik partiyasi yetakchisi Alisher Qodirov, o‘qituvchilar maoshiga ajratilgan 50 trillion so‘mning samaradorligini qayta baholash zarurligini ta’kidladi. Deputat, shuningdek, ta’lim tizimidagi islohotlar va budjet mablag‘larining samarali ishlatilishi bo‘yicha o‘z takliflarini ilgari surdi, xususan, maktab darsliklari uchun ijara to‘lovini qayta ko‘rib chiqish va o‘qituvchilar ish samaradorligini baholash tizimini joriy etishni so‘radi.
26-noyabr kuni parlament quyi palatasi 2025-yil uchun davlat budjeti to‘g‘risidagi qonun loyihasini birinchi o‘qishda qabul qildi. Jarayon Qonunchilik palatasining YouTube kanalida efirga uzatilgan, biroq keyinchalik video olib tashlangan.
Alisher Qodirov o‘qituvchilar maoshiga ajratilgan 50 trillion so‘mning samaradorligi haqida o‘z shubhalarini bildirdi va, bu mablag‘larning samarali ishlatilishi uchun yangi tizimni ishlab chiqishni taklif qildi. U, yaxshi o‘qituvchilarni rag‘batlantirish maqsadida, raqobatga bardosh bera olmaydigan o‘qituvchilarni tizimdan chiqarish kerakligini aytdi. «Bizning bolalarimiz yaxshiroq ta’limga loyiq. Shuning uchun biz ajratilgan mablag‘larga qarshi emasmiz, lekin samaradorlikni oshirish uchun tizimni qayta ko‘rib chiqishni talab qilmoqdamiz», — dedi deputat.
Bundan tashqari, maktab darsliklariga ijara to‘lovini joriy etish masalasini qayta ko‘rib chiqish zarurligini ta’kidladi. 2025-yilgi davlat budjeti loyihasida, 2−11-sinf o‘quvchilari uchun darsliklar to‘plami uchun 80 ming so‘m miqdorida ijara to‘lovini qaytarish taklif qilingan, bu esa davlat byudjeti uchun 376 milliard so‘mni tejashni ko‘zda tutadi. Biroq, deputat ushbu qarorning ta’lim tizimiga olib keladigan ta’siri bo‘yicha savollarni ko‘tarib, mazkur masalani yana bir bor muhokama qilishni taklif qildi.
Shuningdek, Alisher Qodirov maktablardagi to‘garaklarni davlat budjeti hisobidan moliyalashtirish masalasini ham qayta ko‘rib chiqish zarurligini ta’kidladi. Maktablardagi sport, texnika va til to‘garaklarining barcha o‘quvchilar uchun, nafaqat kambag‘al oilalar bolalari uchun bo‘lishi kerakligini bildirgan deputat, davlat budjetidan bunday to‘garaklarni moliyalashtirishni kengaytirish zarurligini ta’kidladi. «Bu to‘garaklar faqat kambag‘al oilalar uchun emas, balki barcha maktablar uchun moliyalashtirilishi lozim», — dedi u. Qodirovning fikriga ko‘ra, bu yondashuvni kengaytirib, barcha maktablarda bu tizimni joriy etish zarur.
Deputat, shuningdek, budjet hisobidan suratga olingan filmlar nafaqat kinoteatrlar, balki milliy telekanallarda ham namoyish etilishi kerakligini ta’kidladi. U, bu orqali milliy o‘zlikni anglash, g‘urur va vatanparvarlikni targ‘ib qilishga e’tibor qaratish zarurligini ta’kidladi.
Partiya, xususiy maktablar va bog‘chalarni soliqlardan ozod qilish to‘g‘risidagi qarorni ham ma’qulladi.
Shu bilan birga, 26-noyabr kuni bo‘lib o‘tgan yig‘ilishda deputat Qizilgul Qosimova o‘qituvchilar va tibbiyot xodimlarining past oylik maoshlari bu sohalardagi xizmatlar sifatiga ta’sir qilishi mumkinligi haqida xavotir bildirdi. Bosh vazir o‘rinbosari Jamshid Qo‘chqorov esa, bu masala murakkab bo‘lib qolayotgani, asosiy muammo kimga va nima uchun yuqori maosh to‘lash kerakligini aniqlashda ekanligini ta’kidladi. Qo‘chqorovning so‘zlariga ko‘ra, prezident tibbiyot xodimlarining xalqaro sertifikatlarga ega bo‘lganlariga yuqori maosh to‘lash tizimini ishlab chiqish bo‘yicha topshiriq bergan. Xuddi shunday tizim xalq ta’limida ham mavjud: o‘qituvchilarning faqat kichik bir qismi (1,1 foiz) xalqaro sertifikatlar va malaka sinovlarida yuqori natijalarga erishganligi uchun ustamalar tufayli 1000 dollar maosh oladi.
Yanvar-sentabr oylari yakunlariga ko‘ra, O‘zbekistonda o‘rtacha nominal ish haqi 5,1 million so‘mdan oshgan. O‘sish sur’ati esa 18,5 foizdan 16,4 foizgacha sekinlashgan. Eng past o‘rtacha oylik ish haqi sog‘liqni saqlash sohasida 2,92 million so‘mdan 3,3 million so‘mgacha, ta’lim sohasida esa 3,05 million so‘mdan 3,48 million so‘mgacha bo‘lib, o‘sish sur’ati sekinlashgan. Bu esa o‘qituvchi va shifokorlarning ish haqi farqini yanada oshirib yuborgan. Xususan, 2022-yilning yanvar-sentabr oylarida ta’lim sohasidagi ish haqi respublika darajasidan 30,3 foiz past bo‘lsa, 2024-yilning to‘qqiz oyi yakunlariga ko‘ra bu farq 32,4 foizga yetgan.