Аҳолининг инфляцион кутилмалари охирги икки йилдаги энг юқори даражага етди

Тошкент шаҳри аҳолиси келаси 12 ой давомида инфляция 19,1 фоиз даражасида бўлишини кутмоқда, респондентларнинг 63 фоизи коммунал хизматлар қимматлаши ҳисобига нархлар ошишидан хавотирда.

Марказий банк сўровномасида февраль ойида Ўзбекистон аҳолиси ва тадбиркорлик субъектларининг келаси 12 ойлик инфляцион кутилмалари кескин ошгани маълум бўлди.

Ўтган ойда аҳоли ўртасида нарх кутилмалари 15,3 фоизгача (январга нисбатан +0,9 фоиз пунктига) ўсди, тадбиркорлар ўртасида — 13,8 фоизгача (+0,9 ф.п.). Бу ҳукуматнинг жорий йил учун расмий инфляция прогнозларидан (7−8 фоиз атрофида) сезиларли даражада юқори.

Бу энергия инқирози ва аномал совуқ об-ҳаво туфайли аҳоли кутилмалари тахминан 14,5 фоизни ташкил қилган 2023 йил февралидан бери энг юқори кўрсаткич. Корхоналар учун эса бу 2024 йил декабридан бери максимал (13,9 фоиз).

инфляцион кутилмалар, инфляция, марказий банк

Тошкентда келажакдаги инфляцияга нисбатан пессимистик кайфият сезиларли даражада ошди. Агар январь ойида аҳоли инфляцияни 15,7 фоиз даражасида прогноз қилган бўлса, февралда ўртача кўрсаткич 19,1 фоизгача кўтарилди. Пойтахтлик респондентларнинг ярмидан кўпи (55 фоиз) кейинги 12 ой ичида инфляция 17 фоиз ёки ундан юқори бўлишини тахмин қилмоқда.

Пойтахтдаги тадбиркорларнинг кутилмалари ҳам 16,2 фоиздан 17,8 фоизгача ошди.

Аҳоли ўртасида нархларнинг юқори ўсиши, шунингдек, Тошкент вилоятида — 18,1 фоиз (+2,4 ф.п.), Фарғонада — 17,5 фоиз (+3,8 ф.п.), Самарқандда — 16,7 фоиз (+1,5 ф.п.) кутилмоқда.

Фарғона (15,1 фоиз, +3,2 ф.п), Тошкент (14,9 фоиз, +1,2 ф.п.), Наманган (14,3 фоиз, +1,9 ф.п.) ва Навоий (14,2 фоиз, +2,6 ф.п.) вилоятларида бизнеснинг кутилмалари юқори.

Аҳоли ўртасида инфляцион кутилмаларга таъсир этувчи омиллар. Манба: Марказий банк.

Февралда ўтказилган сўровномаларда коммунал хизматлар нархларининг кўтарилиши ҳам аҳолини, ҳам тадбиркорлик субъектларини ташвишга солаётган фактор экани маълум бўлди. Кутилмаларида ушбу омилни кўрсатганларнинг улуши рекорд даражага етди — аҳоли ўртасида 63 фоиз (январда бу кўрсаткич 57 фоиз) ва бизнес вакиллари орасида 58 фоиз (54 фоиз ташкил этган).

Аҳоли ўртасида нархларнинг ошишига таъсир кўрсатиши мумкин бўлган бошқа омиллар қаторида ёқилғи-энергетика (электр энергияси, газ) нархининг ошиши бор — 52 фоиз бу вариантни танлаган (50 фоиз эди).

Валюта курсининг ўзгариши оммабоплиги бўйича учинчи ўриндаги жавоб — 41 фоиз (46 фоиз эди), аммо бу жавобни танлаган респондентлар улуши февраль ойида сўмнинг кучайиши фонида камайди.

Кейинги ўринларда: монополия ва сунъий оширилган нархлар — 32 фоиз (25 фоиз), транспорт харажатларининг ўсиши — 31 фоиз (30 фоиз), асосий маҳсулотларнинг қимматлаши — 28 фоиз (26 фоиз), иш ҳақи ва пенсияларнинг ошиши — 23 фоиз (22 фоиз).

Корхоналар ўртасида инфляцион кутилмаларга таъсир этувчи омиллар. Манба: Марказий банк.

Тадбиркорлик субъектлари учун нархлар эҳтимолий ўсишининг иккинчи асосий омили ёқилғи-энергетика ресурслари нархининг ошиши бўлди — респондентларнинг 50 фоизи (илгари 49 фоиз). Валюта курсининг ўзгариши жавоблар орасида учинчи ўринга тушиб қолди — 43 фоиз (51 фоиз).

Ундан кейин транспорт харажатлари — 34 фоиз (32 фоиз), солиқ юки — 27 фоиз (24 фоиз), хомашё нархининг ошиши — 27 фоиз (25 фоиз) ва иш ҳақи ва пенсияларнинг ўсиши — 22 фоиз (26 фоиз).

Кузатилган барча даромад гуруҳларида инфляцион кутилмалар ёмонлашди.

инфляцион кутилмалар, инфляция, марказий банк

Энг юқори даромадга эга (15 миллион сўмдан ортиқ) аҳоли гуруҳлари ўртасидаги кутилмалар 18,2 фоиз дан 20,4 фоизгача ошди. Даромадлари 10−15 миллион сўм бўлган респондентлар инфляциянинг юқори даражасини кутмоқда (январдаги 16,1 фоизга нисбатан 17,2 фоиз).

Даромадлари 7−10 миллион сўм бўлган аҳоли инфляция 16,6 фоиз (илгари 16,3 фоиз) атрофида бўлишини прогноз қилмоқда.

Даромадлари 2 миллион сўмгача бўлган респондентлар кейинги 12 ой ичида нархларнинг 15 фоизга (13,6 фоиз эди), даромадсизлар эса 14 фоизга (13,8 фоиз) ўсишини кутмоқда.

Koʻrishlar soni: 45