Тошкентдан тўртта вилоятга экспресс контейнер поездлари қатновлари йўлга қўйилади

18:32 · 10.02.2023

Ўзбекистонда карам етиштирувчилар аномал совуқ туфайли катта зарар кўрди

15:01 · 10.02.2023

Ўзбекистондан Афғонистонга темир йўл қатнови 10 февралдан тикланди

14:21 · 10.02.2023

Ўзбекистон Малайзияда ипакчилик бўйича қўшма корхона ташкил этади

13:27 · 10.02.2023

Самарқанд шаҳри халқаро туризм ва бизнес марказига айлантирилади

12:51 · 10.02.2023

Ўзбекистон, Қозоғистон ва Россия уч томонлама «газ иттифоқи» тузишни тезлаштирмоқда

11:46 · 10.02.2023

«IMEI-кодни рўйхатдан ўтказишни бепул қилгач, жавобгарлик белгиласа бўлади» — Кушербаев

11:06 · 10.02.2023

Meta икки йиллик тақиқдан сўнг Дональд Трампнинг Facebook ва Instagram аккаунтларини тиклади

10:24 · 10.02.2023

Ўзбекистон авиа юк ташувлари соҳасида E-freight халқаро стандарти жорий этилади

20:45 · 09.02.2023

Food city савдо мажмуасидан Қўйлиқ 7-метро бекатигача бепул автобус ҳаракати йўлга қўйилди

18:52 · 09.02.2023

Миср компанияси Ўзбекистонда трансформатор ишлаб чиқариш корхонасини ташкил этади

18:05 · 09.02.2023

Тошкент йўл инфратузилмасини яхшилашда Япония компаниясининг 3D камераларидан фойдаланилиши мумкин

16:40 · 09.02.2023

Тошкент халқаро аэропортида йўловчиларни кутиб олиш учун бир нечта зоналар қурилади

15:47 · 09.02.2023

Транзит, нефть ва туризм: зилзила Туркия иқтисодиётига қандай зарба берди?

14:21 · 09.02.2023

ОТБ Ўзбекистонга иқтисодий бошқарувни яхшилаш учун 150 млн доллар ажратди

13:29 · 09.02.2023

SpaceX Украина ҳарбийларига Starlink ёрдамида дронларни бошқаришни тақиқлади

12:44 · 09.02.2023

Mercator Group савдо тармоғи Ўзбекистонда филиалини очади

11:30 · 09.02.2023

Самарқанд халқаро технология университети ўзининг янги кампус макетини тақдим этди

11:09 · 09.02.2023

Глобал савдо ўсиши пандемиядан олдинги кўрсаткичлардан юқори бўлди — БМТ

Товар ва хизматлар айланмаси 2021 йилда 25 фоизга ошди.

Глобал савдо ўсиши пандемиядан олдинги кўрсаткичлардан юқори бўлди — БМТ
Фото: UNCTAD

Глобал савдо ўсиши 2021 йил пандемиядан олдинги кўрсаткичлардан юқори бўлди. Бу ҳақда БМТ савдо ва ривожланиш конференцияси (UNCTAD) хабар берди.

Ҳисоб-китобларига кўра, 2021 йил охирида қиймат кўринишида жаҳон савдоси ҳажми 25 фоизга ошган, бу эса 2020 йилда етказиб беришнинг қисқаришини қоплаш имконини берган. Ўсиш тенденцияси авиация саноатидан ташқари жаҳон иқтисодиётининг барча тармоқларини қамраб олган.

Шу билан бирга, бозорларда нархларнинг ошиши энергия ресурслари экспорти нархининг 2021 йил шу даврига нисбатан 97 фоизга, металлар — 41 фоизга, кимё маҳсулотлари — 35 фоизга, озиқ-овқат маҳсулотлари — 20 фоизга ошишига олиб келган. 2022 йилда эса глобал ялпи ички маҳсулот ўсиш суръатининг камайиши ва глобал инфляция ортидан ўсиш секинлашади.

UNCTAD маълумотларига кўра, 2021 йили жаҳон савдоси ҳажми рекорд даражага кўтарилиб, 28,5 триллион долларни ташкил этган. Товар айирбошлаш ҳажми пандемиядан олдинги кўрсаткичга (2019 йил) нисбатан 13 фоизга ошган, 2020 йилга нисбатан ўсиш эса 25 фоизни ташкил этган.

Йилнинг биринчи ярмида ҳам товарлар, ҳам хизматлар савдоси ўсиши кучлироқ бўлган. Умуман олганда, йил давомида товарларнинг ўсиши 27 фоизни, хизматларнинг ўсиши 17 фоизни ташкил этган. Шу билан бирга, хизматлар савдоси 2021 йилнинг тўртинчи чорагидагина пандемиядан олдинги даражага қайтган.

Аксарият йирик мамлакатлардан товарлар экспорти тўртинчи чоракда 2019 йилдаги кўрсаткичлардан сезиларли даражада ошиб кетган: Хитойдан етказиб бериш 2021 йилнинг шу даврига нисбатан 43 фоизга (импорт 32 фоизга ўсган), Россиядан — 33 фоизга (импорт — 23 фоизга), Бразилияда — 23 фоизга (импорт — 33 фоизга), АҚШда — 12 фоизга (импорт — 20 фоизга), Европа Иттифоқида — 10 фоизга (импорт — 27 фоизга) ошган.

Ривожланаётган мамлакатларнинг умумий экспорти йилига 30 фоизга ошган, ривожланган мамлакатлардан етказиб бериш эса икки баравар кам — 15 фоизга ошган. Ривожланаётган мамлакатлар импорти ҳам сезиларли даражада ошган — 2021 йилги 19 фоизга нисбатан 26 фоизга. 2019 йилга нисбатан уларнинг экспорти 35 фоизга, ривожланган мамлакатларда эса 19 фоизга ошган.

Импорт — мос равишда 28 ва 25 фоизга ошган. Хизматлар учун шунга ўхшаш таққослаш (учинчи чорак маълумотларига кўра) ҳали ҳам асосан экспорт ва импортнинг пасайишини кўрсатади. Асосий истисно Ҳиндистондир, аммо пандемиянинг IT хизматлари экспортига таъсирини олдиндан айтиб бўлмайди.

Хабарга кўра, 2021 йилда товар айирбошлаш ҳажми ўсишининг катта қисми товар нархларининг ошиши билан боғлиқ. Шунга кўра, хомашё экспорт қилувчи мамлакатларда юқори ўсиш кузатилган.

Хусусан, бу энергия ресурслари (йил давомида ўсиш 97 фоиз), металлар (41 фоиздан кўпроқ) ва кимё маҳсулотлари (35 фоиздан кўпроқ) экспортига таъсир кўрсатган. Жаҳон банки маълумотларига кўра, 2021 йили темир рудаси нархи олдинги йилга нисбатан ўртача 49 фоизга ошган (2011 йилдан бери максимум), алюминий учун — 45 фоизга ошган (2008 йилдан бери максимум).

Умуман олганда, барча соҳаларда юк ташиш ўсган. Авиация саноатини ўз ичига олган транспорт ускуналари бундан мустасно. Озиқ-овқат экспорти 2021 йилга нисбатан 20 фоизга ошган (пандемиядан олдинги даражадан 31 фоизга) ва бу ўсиш ҳам асосан нархларнинг ошиши билан боғлиқ. FAO (Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги ташкилоти) маълумотларига кўра, асосий озиқ-овқат товарлари (дон, ёғ, гўшт ва сут маҳсулотлари, шакар) 2021 йили ўртача 28 фоизга қимматлашган.

Эътиборлиси шундаки, мамлакатлар ўртасидаги ўзаро савдодаги тафовутлар ҳам ошган. Масалан, Хитойда айланма профицити жаҳон айланмасининг 4,5 фоизигача ошган (пандемиягача бўлган 3,5 фоизга нисбатан), Европа Иттифоқида эса 1,2 фоиздан 0,4 фоизгача камайган. АҚШда камомад минус 4,3 фоиздан минус 5,2 фоизгача кўтарилган.

Бироқ, ҳозирда савдонинг чораклик ўсиш суръати секинлашмоқда, шунинг учун йил бошида секинроқ ўсиш кутилмоқда. Умуман олганда, йил давомида глобал иқтисодий ўсиш суръатининг секинлашуви ортидан умумий ўсиш ҳам секинлашади. Шу билан бирга, компанияларнинг етказиб бериш ишончлилигини ошириш ва ташиш имкониятларини кўпайтиришга қаратилган саъй-ҳаракатларига қарамай, 2022 йил логистик қийинчиликлар давом этади, деб ҳисоблайди UNCTAD.

Аввалроқ Жаҳон банки глобал иқтисодиёт ўсиши прогнозини пасайтиргани хабар қилинганди. Шунингдек, Дунёда олтинга бўлган глобал талаб 2021 йил 10 фоизга ошгани ҳақида хабар берилди.

Тошкентдан тўртта вилоятга экспресс контейнер поездлари қатновлари йўлга қўйилади
Бизнес 18:32 · 10.02.2023
Тошкентдан тўртта вилоятга экспресс контейнер поездлари қатновлари йўлга қўйилади
Ўзбекистонда карам етиштирувчилар аномал совуқ туфайли катта зарар кўрди
Бизнес 15:01 · 10.02.2023
Ўзбекистонда карам етиштирувчилар аномал совуқ туфайли катта зарар кўрди
Ўзбекистондан Афғонистонга темир йўл қатнови 10 февралдан тикланди
Янгиликлар 14:21 · 10.02.2023
Ўзбекистондан Афғонистонга темир йўл қатнови 10 февралдан тикланди
Ўзбекистон Малайзияда ипакчилик бўйича қўшма корхона ташкил этади
Бизнес 13:27 · 10.02.2023
Ўзбекистон Малайзияда ипакчилик бўйича қўшма корхона ташкил этади
Самарқанд шаҳри халқаро туризм ва бизнес марказига айлантирилади
Бизнес 12:51 · 10.02.2023
Самарқанд шаҳри халқаро туризм ва бизнес марказига айлантирилади
Ўзбекистон, Қозоғистон ва Россия уч томонлама «газ иттифоқи» тузишни тезлаштирмоқда
Иқтисодиёт 11:46 · 10.02.2023
Ўзбекистон, Қозоғистон ва Россия уч томонлама «газ иттифоқи» тузишни тезлаштирмоқда