Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази Ўзбекистоннинг 2022 йил 1-чораги учун ЯИМ прогнозини эълон қилди.

Маълум қилинишича, Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази 2022 йил учун ЯИМ прогнозларини батафсил катта маълумотлар оқимига асосланган янги ёндашув (ноукастинг) ёрдамида ҳисоблаб чиққан.

Қайд этилишича, 20 тоифадаги 250 га яқин ҳафталик Google қидирув натижалари, алоҳида маҳсулотлар учун нархлар сметалари ҳамда ялпи импорт ва захираларнинг асосий кўрсаткичларига асосланиб ҳафталик ЯИМ прогнози тузилган.

Прогнозлар ялпи ички маҳсулотнинг чорак якунлари кўрсаткичларида аниқланмаган ўзига хос жиҳатларини очиб берган. Хусусан, пандемиянинг ўткир даврида Ўзбекистон ялпи ички маҳсулоти сезиларли даражада секинлашган. Айниқса, сезиларли пасайиш 2020 йилнинг март-апрель ойларида кузатилган. 2021 йилнинг биринчи ярмида эса иқтисодий ўсиш сезиларли даражада кўтарилган.

Таъкидланишича, ЯИМ ўсишининг ҳафталик прогноз кўрсаткичларини жамлаган ҳолда, Ўзбекистон иқтисодиётининг 2022 йил биринчи чорагида кутилаётган ўсиш даражаси аниқланган. Унга кўра, 2022 йил 1-чорагида ЯИМнинг реал ўсиш сурати 2021 йил 1-чорагига нисбатан 4,92 фоиз даражасида прогноз қилинмоқда.

Ўсишнинг асосий омиллари пандемиядан кейин халқаро савдонинг тикланиши, пул ўтказмалари ва ички инвестицияларнинг пандемиядан аввалги даражага тикланиши бўлади. Шу билан бирга, иқтисодий ўсиш «омикрон» штаммининг янги тўлқини ва иқтисодиётдаги тенденциянинг ўзгариши каби бир қатор хавф омилларига ҳам боғлиқ бўлади. Ушбу омилларни ҳисобга олган ҳолда иқтисодий ўсишнинг прогноз оралиғи 4,5–5,3 фоиз даражасида белгиланган.

Ноукастинг усули — Google қидирув тенденциялари, веб-саҳифаларда жойлаштирилган реклама ва эълонлар, янгиликлар матни маълумотларига асосланган ҳолда қўлланилади. Бу усул бир қатор ривожланган мамлакатлар — Англия банки, Европа Марказий банки ва Иқтисодий ҳамкорлик ва тараққиёт ташкилоти томонидан миллий иқтисодий сиёсатни ишлаб чиқишда кенг қўлланилади.

Жорий усул муҳим статистик маълумотлар, айниқса, ЯИМ кўрсаткичларининг сезиларли даражада кечикишлар билан чоп этилиши сабабли долзарб ҳисобланади. Ушбу прогноз иқтисодиётнинг меҳнат бозори ва аҳоли фаровонлиги каби ўзига хос жиҳатларини баҳолаш учун ҳам қўлланилади.

Бундан ташқари, Жаҳон банки дунё иқтисодиётининг ўсиш истиқболлари прогноз қилинганди. Банкнинг хулосасига кўра, Европа Иттифоқи ва постсовет давлатлари орасида ялпи ички маҳсулотнинг энг юқори ўсиши Ўзбекистонда бўлиши кутилмоқда.

Қайд этилишича, 2022 йилда Ўзбекистон ЯИМининг ўсиш суръати 5,6 фоизни ташкил этади. Шунингдек, 2023 йилда мамлакатнинг ушбу иқтисодий кўрсаткичи яна ўсишда давом этиб, 5,8 фоизга етиши тахмин қилинмоқда.

Аввалроқ Шавкат Мирзиёев ЯИМни 2025 йилгача 100 миллиард долларга етказиш режалаштирилаётганини айтганди.