«Сизнинг ҳам пулингиз банкоматда қолиб кетганми? Менинг усулим ёрдам беради!»
Тасаввур қилинг: сиз пул ечмоқчисиз, лекин банкомат хато қилади ва пулларингизни бермай, ҳисобингиздан ечиб қўяди. Сиз дарҳол банкка мурожаат қиласиз, лекин улар «фақат шахсан келиб ҳал қилишингиз мумкин» деб жавоб беришади. Муаммо шундаки, сиз бошқа шаҳарга ёки ҳатто мамлакатга учиб кетгансиз. Хўш, нима қилиш керак? Кўпчилик бу ҳолатда таслим бўларди. Лекин Вероника Петрулева исмли ижтимоий тармоқ фаоли Тошкент шаҳридаги банклардан бирида дуч келган шу каби муаммони осонликча ҳал қилди. У ўзига керакли натижани олиш учун банк ходимларининг қарорини ўзгартиришга мажбур қиладиган хат ёзди. Унда қандай триггерлар ишлатилганини билмоқчимисиз? Ўқинг – ва бу усулни ўзингиз ҳам қўллашингиз мумкин.
Банк ходимларини қарорини ўзгартиришга мажбур қилган хатдаги нейропсихологик триггерлар таҳлили
Баъзан оддий сўровлар ишламайди ва биз инсон онгининг нозик механизмларидан фойдаланишга мажбур бўламиз. Келинг, банк аввал рад этган бўлсада, кейинчалик илтимосимни қабул қилишга мажбур бўлган хатдаги нейропсихологик триггерларни кўриб чиқамиз (уларнинг регламенти бўйича агар пулларингиз банкоматда қолиб кетса, шахсан офисга бориб, ёзма ариза ёзгандан кейингина қайтариб олишингиз мумкин).
1. Когнитив диссонанс триггери
«Банкоматлар бўлими бошлиғи бизга ариза ёзиш орқали пулни 3 иш куни ичида қайтариш мумкинлигини тасдиқлади»
Нега бу ишлайди?
Сиз банк ҳаракатларидаги зиддиятни кўрсатасиз: ходим бир нарса ваъда қилган, лекин тизим бу ваъдани бажармаган. Бу ходимларда когнитив диссонанс – ёқимсиз ички қарама-қаршиликни келтириб чиқаради. Одамлар бундай диссонансни йўқотишга интиладилар ва энг осон йўли – ваъдани бажаришдир.
2. Ижтимоий исбот триггери + ҳуқуқий термин ишлатиш
«Бошқа мижозларда бу каби жараён ўз ечимини топган. Мен биринчи ҳолат эмасман».
Нега бу ишлайди?
Бу орқали сиз банк аллақачон бундай ҳолатларни ҳал қилганини билдирасиз, демак, бу истисно эмас, балки одатий амалиёт. Ходимлар учун олдин бажарилган қарорни рад этиш қийинроқ бўлади. Шунингдек, ҳуқуқий термин ишлатиш сизнинг қонунларни билишингиз ёки юрист билан маслаҳатлашганингизни англатиши мумкин.
3.Масъулият ва обрўга зарар етказиш триггери
«Сизнинг ходимларингиз мени чалғитди ва нотўғри маълумот берди».
Нега бу ишлайди?
Сиз банк тамойилларига зид ҳаракатни кўрсатяпсиз. Компаниялар ўзларига ёлғон маълумот тарқатиш айби қўйилишини хоҳламайди, айниқса, бу ёзма шаклда бўлса.
4. Сарфланган ресурслар триггери
«Мен вақтим ва маблағимни сиз айтган филиалга бориш учун сарфлаб бўлдим».
Нега бу ишлайди?
Бу инсоний омилга таъсир қилади. Ходимлар сиз аллақачон ҳаракат қилганингизни тушуниб, рад этиш нафақат расмий, балки адолатсиз бўлиб кўринишини ҳис қилишади.
5. Эскалация (масалани янада ошириш) триггери
«Акс ҳолда, мен масалани юристлар билан ҳал қилишга ўтаман».
Нега бу ишлайди?
Банклар суд жараёнларини ёқтирмайди. Ҳатто агар таҳдидингиз ортида реал чоралар бўлмаса ҳам, ходимлар кўпинча муаммони ҳал қилишни афзал кўрадилар.
6. Шошилинчлик ва аниқ талаб триггери
«Мен сиздан бу масалани ҳал қилишни талаб қиламан».
Нега бу ишлайди?
Сиз шунчаки «илтимос» қилмаяпсиз, балки аниқ талаб қўйяпсиз. Одамлар аниқ кўрсатмаларни яхшироқ бажаришади, айниқса, агар унда шошилинчлик бўлса.
7. Банк маблағларингиздан ноқонуний фойдаланяпти деган даъво
«Менинг маблағларим банк томонидан менинг розилигимсиз ушлаб турилиб, ишлатилмоқда».
Нега бу ишлайди?
Агар сиз судга мурожаат қилмоқчи бўлсангиз, бу муҳим далил бўлиши мумкин.
Хулоса
Бу хат нейропсихология нуқтаи назаридан мукаммал тузилган:
- Қарама-қаршилик яратиб, ноқулайлик ҳиссини уйғотади;
- Ижтимоий исбот билан мустаҳкамланади;
- Компаниянинг ҳалоллик тамойилларига таъсир қилади;
- Аллақачон сарфланган ресурсларни эслатади;
- Суд жараёнлари билан таҳдид қилади;
- Шошилинчлик ва аниқ талабни ифодалайди.
Натижада банк учун рад жавоби бериш ноқулай бўлиб қолади ва улар муаммони сизнинг фойдангизга ҳал қилишга мажбур бўлишади.
