Яқин соатларда 2022 йилнинг 16 февраль санаси ҳам поёнига етади. Якунланаётган кун Ўзбекистон ва жаҳон ахборот майдонида қайноқ янгиликларга бой бўлди. Kommers.uz уларнинг энг сараларини битта дайжестга тўплади.

Янги ИЭСлар

Ўзбекистонда 2022 йил умумий қуввати 1 474 МВт бўлган иссиқлик ва қуёш фотоэлектр станциялари ишга туширилади. Қайд этилишича, жорий йил якунига қадар мамлакатда умумий қуввати 1 474 МВт бўлган 7 та янги электр станция, шундан 6 та иссиқлик (ИЭС) ва 1 та қуёш фотоэлектр станцияларидан (ФЭС) фойдаланиш бошланади.

Хусусан, январь ойида Бухоро вилоятида 270 МВт ва Тошкент вилоятида 240 МВт бўлган 2 та янги иссиқлик электр станциялари ишга туширилди.

Шунингдек, апрель ойига қадар Самарқанд вилоятида 100 МВт қувватли қуёш фотоэлектр станцияси ишга қўйилиши режалаштирилган.

Март ойида Тошкент вилоятида 230 ва 240 МВт қувватли 2 та, Хоразм вилоятида 174 МВ қувватли 1 та иссиқлик электр станциялари ҳамда Сирдарё вилоятида 220 МВт қувватли иссиқлик электр станцияси йил якунига қадар ишга туширилади.

«Давлатнинг бир сўмига ҳам хиёнат қилмаган» Ортиқхўжаев

Тошкент ҳокими Жаҳонгир Ортиқхўжаев журналистлар билан бўлиб ўтган матбуот анжуманида «давлатнинг бир сўмига хиёнат қилмаганини» айтди.

«Давлатга бир сўм хиёнат қилганим йўқ. Олдимдан қўшган бўлсам, қўшдим, топганимни берган бўлсам, бердим. Бир сўм пул олганим йўқ», — дейди у.

Шунингдек, Жаҳонгир Ортиқхўжаев пойтахт ҳокимига айланмасдан аввал автомобиллари кўп бўлганини, бироқ эндиликда уларнинг сони кескин қисқарганини таъкидлади.

«Шаҳар ҳокими бўлишимдан олдин 35 та машинам бор эди. Жуда яхши кўраман машинани, жуда ҳам яхши кўраман. Ҳозир 6 та қолди», — дейди ҳоким.

Жаҳонгир Ортиқхўжаев яқинда яна битта машинасини аукционга қўйишини қўшимча қилган. Сотувдан тушган пул эса юрагида нуқсони бор болаларнинг операцияси учун сарфланиши айтилди.

«Яна яқинда битта машинамни аукционга қўяман. Сотилган пулидан яна юрагида нуқсони бор болаларни операция қилдирамиз. Агар булар гуноҳ бўлса, мен розиман. Лекин мен бугунгача давлатга 1 сўмлик хиёнат қилмадим, буни 100 фоиз биламан. Лекин менинг айбим, қилган нарсаларимни айтиб туришим керак экан. Айтмаганим гуноҳ», — дейди у.

Шунингдек, Тошкент ҳокими бир вақтлар Сирғали туманидан уйсиз оилаларга 400 та хонадон совға қилинганини, лекин ушбу амал жамоатчиликка эълон қилинмаганидан афсусланишини таъкидлади.

Энг кўп олтин сотиб олганлар қаторидаги Ўзбекистон

Ўзбекистон Марказий банки декабрь ойида олтинни энг кўп сотиб олган харидорлардан бири бўлди. Бу ҳақда Жаҳон олтин кенгаши (World Gold Council)нинг ҳисоботида маълум қилинди.

Маълумотларига кўра, декабрь ойида Ўзбекистон Марказий банки 8,4 тонна қимматбаҳо металлни қўлга киритиб, дунёда иккинчи ўринни эгаллаган. Регулятор 21,5 тонна олтин сотилган ноябрь ойидаги рекорд савдодан сўнг олтин захираларини тўлдирган.

Қайд этилишича, расмий захиралардаги олтиннинг умумий ҳажми 2021 йилнинг охирги ойида 14,2 тоннага ошган. Туркия энг йирик харидорга айланиб, ўз захирасини 10,1 тоннага оширган. Йил охирида у 394,2 тоннани ташкил этган.

Ҳиндистон захира банки олтиннинг 3,7 тоннага кўпайиши билан учинчи ўринни эгаллаган. Тўртинчи ўринда Қирғизистон бўлиб, у қимматбаҳо металлар захирасига 1,1 тонна қўшган.

Қозоғистон Миллий банки олтинни декабрь ойида энг фаол сотган (4,8 тонна). Иккинчи ўринда Шри-Ланка жойлашган бўлиб, у бир ой ичида 3,6 тонна ёки олтин захираларининг ярмини сотган. Учинчи ўринни 1,6 тонна билан Польша эгаллаган.

«Қизилқумцемент» инқирози

«Қизилқумцемент» корхонаси молиявий инқироз туфайли дивиденд тўлашни кечиктирди.

Маълум қилинишича, «Қизилқумцемент» акциядорлик жамиятини молиявий инқироз ҳолатидан олиб чиқиш мақсадида 2020 йил якунлари бўйича олинган соф фойдани тақсимлаш, жумладан дивидендга йўналтириш масаласини акциядорлар умумий йиғилишига киритиш корхонанинг молиявий ҳолати стабиллашгандан сўнг қайта кўриб чиқилади.

Таъкидланишича, 2022 йил 17 февралда ўтказилиши белгиланган акциядорларнинг навбатдан ташқари умумий йиғилиши корхона молиявий ҳолати стабиллашган кунга қадар қолдирилган.

Аҳолига қўй ва эчкилар тарқатилади

Ўзбекистонда ўн кун муддатда кооперация асосида аҳолига 350 минг бош қўй ва эчки тарқатилади, бунга 100 миллион доллар йўналтирилади. Бу ҳақда Президент йиғилишида маълум қилинди.

Президент раислигидаги йиғилишда соҳа мутасаддиларига вилоят ва туман ҳокимлари билан бирга бир ҳафта муддатда 67 та йирик қўй ва эчкичилик хўжаликларини ташкил этиш ишларини бошлаш вазифаси қўйилган.

Вилоят ҳокимлари 2022 йилда қоракўлчилик, қўйчилик, эчкичилик ва жун саноатини ривожлантириш ҳисобига 150 минг аҳоли бандлигини таъминлаши шартлиги кўрсатиб ўтилган.

Йил якунига қадар 123 та йирик лойиҳани ишга тушириш, ҳар бир кластерда камида 500 бошли чорва комплекслари ташкил этилиш чоралари белгилаб олинган.

Бунда, 500 гектар майдонда озуқа экинларини алмашлаб экишни йўлга қўйган, 2021 йилда 1 минг бошга эга йирик чорвачилик комплексини ишга тушириб, 2022 йил якунига қадар 400 тонна гўшт ва 1,5 минг тонна сут ишлаб чиқаришни режалаштирган Гурландаги «Гурлан Барака текс» кластери намуна сифатида айтилган.

Бундай чорва комплексларини кенгайтириш ва уларни қўллаб-қувватлаш учун 120 миллион доллар маблағ кредит ресурси сифатида йўналтирилади.

Бундан ташқари, четдан олиб келинадиган озуқа экиш ва ўриш техникалари божхона божларидан 3 йил муддатга озод этилади ҳамда уларга қўшилган қиймат солиғини 180 кунгача кечиктириб тўлаш тартиби жорий этилади (бу техникани 20 фоизга арзон сотиб олиш имконини беради).

Сотилаётган олтин кони

Самарқанд вилояти Ургут туманида жойлашган «Қизилтурук» олтин кони аукцион савдосига қўйилди. Савдо бўйича тегишли маълумотлар E-AUKSION порталига жойлаштирилди.

Маълумотларга кўра, аукционда иштирок этиш учун аризаларни қабул қилишнинг охирги муддати 2022 йил 14 март соат 9:00 бўлиб, савдо шу куни соат 10:00 да бошланади.

Шунингдек, бинонинг бошланғич нархи 23 миллиард 691 миллион сўм бўлиб, закалат миқдори 2 миллиард 369 миллион 100 минг сўмни ташкил этади.

Қайд этилишича, «Қизилтуруқ» конида олтин қазиб олиш учун ер қаъри участкасидан фойдаланишда қуйидаги талаблар қуйилган:

• ишлаб чиқаришда фойдали компонентларни ажратиб олиш коэффиценти камида 85 фоизли технологик регламентни қўллашни назарда тутиш;
• лойиҳани амалга ошириш учун талаб этиладиган рухсат берувчи ҳужжатларга ижобий хулоса олингандан сўнг бир йил давомида инвестиция лойиҳаси доирасида 20 миллион доллардан кам бўлмаган инвестицияларни жалб қилиш;
• лойиҳани амалга ошириш учун 150 миллион доллар миқдорида инвестиция киритиш;
• кондаги фойдали қазилмаларни лицензия берилган санадан бошлаб 36 ой мобайнида қазиб олиш ва қайта ишлашни бошлаш, шунингдек йиллик қазиб олишни ТИАда кўрсатилган миқдордан кам бўлмаган даражада амалга оширишни таъминлаш;
• қазиш ишлари олиб бориладиган вилоят ва туманда яшовчи аҳоли учун ТИАга мувофиқ иш ўринларини ташкил этиш, бунда яратиладиган иш ўринларининг сони 600 тадан кам бўлмаслигини таъминлаш.

Таъкидланишича, ер қаъри участкасининг майдони 1643 гектардан иборат. Маъмурий жиҳатдан, иш жойи Самарқанд вилояти Ургут тумани ҳудудида, Самарқанд шаҳар марказидан 50 километр жанубдаги Чақилкалон тоғларининг ғарбий учида жойлашган.

Meta’нинг янги қадриятларини айтган Цукерберг

Meta бош директори Марк Цукерберг ходимлар билан виртуал учрашув ўтказди ва у ерда компаниянинг янги асосий қадриятларини эълон қилди.

Маълум қилинишича, «Тез бажар» қадрияти «Биргаликда тез бажар»га ўзгартирилган. Шунингдек, «Очиқ бўл» ибораси «Келажакда яша» ҳамда «Дангал бўл ва ҳамкасбларни ҳурмат қил»га ўзгарган.

«Жасоратли бўл» — «Ажойиб нарсаларни ярат»га айланган. Бундан ташқари, янги элемент пайдо бўлган — «Узоқ муддатли натижага эътибор қарат».

Шу билан бирга, Цукерберг ходимлар ҳамкасблари билан қийин суҳбатларга тайёр бўлишлари учун «ўлимгача хушмуомала» бўлмаслиги кераклигини айтган.

Meta янги шиорга ҳам эга бўлган — «Meta, метaматрослар, мен» (Meta, metamates, me). Бу «кема, денгизчилар, мен» (Ship, shipmates, self) деган денгизчилар иборасига ишора бўлиб, кема ва экипаж биринчи ўринда бўлиши кераклиги, шундан кейингина шахснинг ўзи туришини англатади.

Ҳайвонларга шафқатсизликда айбланган Маск компанияси

Илон Маскнинг Neuralink компанияси ҳайвонларга нисбатан шафқатсиз муносабатда бўлгани ҳақидаги айбловларни рад этди.

Маълум қилинишича, миллиардер Илон Маскнинг неврологик касалликларни даволаш учун мияга имплантация қилинадиган чипларни ишлаб чиқарувчи Neuralink компанияси тажрибалар давомида ҳайвонларга нисбатан шафқатсиз муносабатда бўлгани ҳақидаги айбловларни рад этган.

«Ҳозирда барча янги тиббий асбоблар ва даволаш воситалари одамларда ахлоқий жиҳатдан синовдан ўтказилишидан олдин ҳайвонларда синовдан ўтказилиши керак. Neuralink эса бу борада ягона эмас», дейилади компания баёнотида.

Аввалроқ, тиббий тадқиқотларда ҳайвонлардан фойдаланишга қарши бўлган АҚШнинг Масъулиятли тиббиёт бўйича шифокорлар қўмитаси АҚШ Қишлоқ хўжалиги вазирлигига Neuralink ва федерал приматлар тадқиқот марказини бошқарадиган Девисдаги Калифорния университети устидан шикоят қилганди.

Ташкилот Маск компанияси ва университетни Ҳайвонларни ҳимоя қилиш тўғрисидаги қонунни бузганликда айблаган. У ўз шикоятида «23 та маймун устида ўтказилган ўлимга олиб келувчи мия тажрибалари» ҳақида хабар берган. Ҳайвонлар фаолларининг таъкидлашича, макакалар якка-якка қафасларда сақланган, бош суягига пўлат штирлар қоқилган, миялари ишлатилган моддалар таъсирида вайрон қилинган ва кўпинча уларни тажрибадан олдин ҳам ўлдириб қўйган.

Шунингдек, қўмита Калифорниядаги Йоло округи судига университетни тадқиқот учун фойдаланилган маймунларнинг видео ва фотосуратларини чиқаришга мажбурлаш учун даъво аризаси билан чиққан.

«Ҳужжатлар шуни кўрсатадики, маймунларнинг миялари сифатсиз тажрибаларда шикастланган ва азоб чекиб, ўлишга қолдирилган. Нега Илон Маск ва университет ушбу даҳшатли зўравонлик акс этган фотосуратлар ва видеоларни оммадан яширишни хоҳлаётгани тушунарли», — дея қайд этган ҳайвонлар ҳуқуқлари фаоллари.

Neuralink саккизта ҳайвон эвтаназия қилинганини тан олган: иккита маймун гистологик маълумотларни йиғиш учун эвтаназия қилинган ва олтитаси ветеринарларнинг хатоси сабабли. Хусусан, бир ҳолатда регулятор томонидан тасдиқланган био-елимдан фойдаланилгач, ҳайвоннинг ҳолати ёмонлашган; қурилма бир марта ишламай қолган ва тўрт марта имплант инфекцияга сабаб бўлган.